Profilaktyka i leczenie chorób zakaźnych w starożytnym Egipcie

Artykuł z Dąsal, M. (2019). Acta Uroboroi–w kręgu epidemii II.

Diseases had always been people’s companions. As long as they existed, people tried to defeat them. We will take a closer look at the oldest acts of history we have an access to. The art of embalming and papyri translation enabled us to find out what sort of diseases were afflicting ancient Egyptians and put them to death. Epidemies of infectious diseases decimated the population. Inventing vaccines, antibiotics and methods of asepsis in XX and XXI century gave us the opportunity to fight an equal fight with infectious diseases. However, medicine of the ancient Egypt surprises with its’ effectiveness. The wide knowledge about drugs, preventive treatment and medical discoveries are just a few of impressive achievements. It’s important to know the history of ancient Egypt better to abolish the theory of the Greek fathers of medicine.

Każdemu organizmowi towarzyszą choroby. Fauna czy flora, chorujemy wszyscy. Wyróżniamy choroby infekcyjne, niezakaźne oraz te, które powstają w wyniku urazów. Skupimy się tutaj na grupie chorób zakaźnych, czyli powodowanych czynnikiem infekcyjnym, którym może być wirus, bakteria i pasożyt. Epidemia to wyraźny wzrost zapadalności na daną jednostkę chorobową w porównaniu z okresem poprzedzającym. Epidemie w przeszłości dziesiątkowały ludność z powodu braku specjalistycznych narzędzi do walki z nimi. Dopiero wprowadzenie zasad aseptyki, szczepień ochronnych i antybiotyków pozwoliło na wyrównaną walkę z chorobami zakaźnymi, ograniczając śmiertelność. Wydarzenia te przypadają kolejno na: XVIII wiek szczepionka przeciw ospie, XX wiek – aseptyka, penicylina i sulfonamidy. Są to osiągnięcia stosunkowo niedawne. Powstaje więc pytanie – czy i jak leczono choroby zakaźne i zapobiegano im, gdy tych narzędzi nie było? Przyjrzymy się najstarszemu okresowi w historii, do którego danych mamy dostęp. Starożytny Egipt nie jest już dla nas tajemnicą, od kiedy udało się w XIX i XX wieku rozszyfrować papirusy opisujące dokonania sięgające roku 2250 przed naszą erą. Do tego czasu mylnie uważano medycynę grecką za pierwszą,racjonalną i przypisywano Grekom osiągnięcia, których jako pierwsi nie dokonali, np. stosowanie leczniczych upustów krwi, odkrycie tętna i mierzenie go, czy dokonanie opisu mózgu. Wraz z odczytaniem papirusów okazało się, że uznanie za te zasługi należy się Egipcjanom. Czy tylko za te? Przyjrzyjmy się medycynie egipskiej bliżej.