Sędziowski wymiar kary w badaniu prawno-socjologicznym 2012–2014

This article presents selected results of the legal and sociological research “Penal cultures. The cultural context of criminal policy and criminal law reforms”. A legal, penological, historical, sociological, and cultural (anthropological) analysis of criminal law reforms in Poland against the background of European and world trends was conducted in 2012–2014 on a sample of 160 Polish judges. The punishment phenomenon was examined in a processual approach. The presented research refers thematically to the studies carried out by Bronisław Wróblewski and Witold Świda before the Second World War, discussed in their book Sędziowski wymiar kary w Rzeczypospolitej Polskiej. Ankieta [The judiciary dimension of punishment in the Republic of Poland. A questionnaire], Vilnius 1939. Just as those studies, the present research asks questions about the determinants of the judiciary dimension of punishment, but it emphasises more strongly the cultural, philosophical, and moral dimensions of punishment attitudes displayed in sentencing. The statements of the respondents show a varied level of the judges’ knowledge about the matters concerning socio-cultural and psychological aspects of punishment. Similarly to the Vilnius pre-war studies, judges’ statements show a strong formative influence of lawyers’ education curricula implemented at all levels of education. Although the research procedure in this case was strongly grounded in empiricism, this was not its main distinguishing feature; it was the conducting of research in a culture of methodological and theoretical integration of the empirical material.

Artykuł przedstawia wybrane wyniki badań prawno-socjologicznych „Kultury penalne. Kontekst kulturowy polityki kryminalnej i reform prawa karnego. Analiza prawno-penologiczna, historyczna, socjologiczna i kulturowa (antropologiczna) reform prawa karnego w Polsce na tle tendencji europejskich i światowych” przeprowadzonych w latach 2012–2014 na próbie 160 polskich sędziów. Zjawisko kary było badane w ujęciu procesualnym. Referowane badania nawiązują tematycznie do badań zrealizowanych przez Bronisława Wróblewskiego i Witolda Świdę przed drugą wojną światową zrelacjonowanych w ich książce Sędziowski wymiar kary w Rzeczypospolitej Polskiej. Ankieta, Wilno 1939. Podobnie jak tamte, stawiają pytania o uwarunkowania sędziowskiego wymiaru kary, lecz mocniej eksponują kulturowe, filozoficzne i moralne wymiary kary uwidocznione w postawach. Wypowiedzi badanych pokazują zróżnicowany poziom wiedzy sędziów o sprawach dotyczących społeczno-kulturowych i psychologicznych aspektów kary. Podobnie jak w wileńskich badaniach przedwojennych wypowiedzi sędziów ukazują silne formacyjne oddziaływanie programów kształcenia prawników realizowanych na wszystkich szczeblach edukacji. Jakkolwiek postępowanie badawcze było w przypadku tego programu silnie ugruntowane w empirii, nie to było jego głównym wyróżnikiem. Była nim realizacja badań w kulturze metodologicznego i teoretycznego zintegrowania materiału empirycznego