Różewicz po "niemiecku" i Grass po "polsku" : obiegi recepcyjne "Niepokoju" Tadeusza Różewicza w niemieckim kręgu kulturowym i "Blaszanego bębenka" Güntera Grassa w kulturze polskiej

Mirosława Zielińska

Miejsca wspólne polsko-niemieckiego dialogu literackiego: „polski węzeł” Grassa i „translacje innego rzędu” Różewicz: Nazwane „polskim węzłem” motywy polskie u Grassa oraz „translacje innego rzędu” Różewicza prowadzą do pytania o relacje polskiej i niemieckiej kultury i pamięci: kulturowej oraz zbiorowej. Są one przywoływane, gdy pytamy o obraz polskości u autora „Gdańskiej Trylogii” i jego znaczenie w diagnozie niemieckości, na przestrzeni XX w. oraz analizujemy funkcję licznych niemieckojęzycznych intertekstów, odniesień i kryptocytatów, stanowiących całą sieć odesłań do kanonu literatury niemieckiej, obecnych w twórczości autora Niepokoju. Tym co łączy „niemiecką” recepcję twórczości autora Nożyka profesora oraz „polską” recepcję twórczości autora Obierając cebulę jest poszukiwanie miejsc wspólnych w dialogu z pamięcią kulturową „Innego” i wypracowanie w relacjach polsko-niemieckich „pamięci dialogicznej”, będącej szansą na przezwyciężenie „pamięci okaleczonej”.