Taniec indyjski: między archiwum i repertuarem. Sposób konstruowania postaci kobiecej na przykładzie form odissi i serajkela ćhau

Aleksander Kmak

Taniec indyjski jest niezwykle różnorodnym, a zarazem problematycznym dla zachodnich badaczy źródłem i nośnikiem wiedzy o sobie samym. Poza skomplikowaną techniką, klasyczne i półklasyczne tańce indyjskie tworzy wiekowe zaplecze historyczne, religijne i kulturowe. Źródłem pisanym dla wszystkich klasycznych form tanecznych w Indiach jest Traktat o Teatrze – Natjaśastra, będący nadal niezwykle ważnym (ale nie jedynym) „podręcznikiem” tancerzy w Indiach. Na przykładzie dwóch form tanecznych: dawniej świątynnego, klasycznego tańca odissi i wywodzącego się ze sztuki walki, półklasycznego tańca serajkela ćhau, omówię sposób kreowania postaci, w szczególności kobiecej. Narzędziami tancerzy tych sztuk w tworzeniu nowej tożsamości są przede wszystkim: ciało, kostium taneczny i maska/makijaż oraz ich doświadczenia życiowe.