Nietzsche i Romantyzm

Wojciech Kruszelnicki

„NIETZSCHE I ROMANTYZM” Świat musi być zromantyzowany. W ten sposób odnajdziemy pierwotny sens – pisał niemiecki filozof-poeta – Novalis. Ale czy ów gest romantyczny ma jakiekolwiek znaczenie? Fryderyk Nietzsche – którego ostra krytyka romantyzmu skupia i powierza przyszłości niemal wszystkie napięcia od początku przenikające spór o ocenę tego ruchu – twierdził, że romantyczność to postawa jednostki nieodnajdującej się w odczarowanym świecie, dlatego z rozpaczą zwracającej się ku marzeniom i iluzjom w próbie ucieczki przed wrogą rzeczywistością. Czy romantyczność to „choroba duszy”, czy może jej zdrowie i siła, pozwalająca romantykowi choćby na moment ujrzeć świat bliższym, lepszym i piękniejszym? W jakim stopniu romantyzm – w swojej głębokiej autoironii, wyczuciu gry, fascynacji pozorem i fragmentem – reprezentuje nihilistyczne upojenie mirażami, w jakim zaś widzieć w nim można formułę duchowości zdolną przeciwstawić się dehumanizującym procesom nowoczesności? Te pytania stawiają Michał i Wojciech Kruszelniccy (Zakład Filozofii, Zakład Antropologii Edukacji i Studiów Kulturowych DSW) w ich najnowszej publikacji – książce Nietzsche i Romantyzm – w której wybitni znawcy filozofii romantyzmu i myśli Fryderyka Nietzschego: Maurice Blanchot, Agata Bielik-Robson, Adrian del Caro, Judith Norman, Paweł Pieniążek, Andrzej Kucner i inni prezentują różne konteksty sporu o znaczenie tradycji romantycznej w kulturze Zachodu.