Determinanty osobowościowe a drogowe zachowania ryzykowne w pracy kierowców pojazdów uprzywilejowanych transportu medycznego w województwie wielkopolskim

Wstęp: Istotnym predyktorem zachowań drogowych kierowców są determinanty temperamentalno-osobowościowe. Głównym celem pracy było określenie zależności między determinantami temperamentalno-osobowościowymi (neurotyzm, ekstrawersja, poziom lęku jako cechy) a drogowymi zachowaniami ryzykownymi przejawianymi przez kierowców transportu medycznego. Materiał i metody: Badaniu poddano 106 mężczyzn z terenu województwa wielkopolskiego – kierowców pracujących w opiece zdrowotnej, mających uprawnienia do prowadzenia pojazdów uprzywilejowanych. Do realizacji celów badawczych pracy zasto sowano ankietę własnego autorstwa dotyczącą drogowych zachowań ryzykownych wśród kierowców transportu medycznego. W celu określenia predyspozycji temperamentalno-osobowościowych zastosowano metody kwestionariuszowe oparte na samo ocenie: Kwestionariusz Osobowości Eysencka (Eysenck Personality Questionnaire – Revised – EPQ-R) oraz polską wersję In wentarza Stanu i Cechy Lęku (State-Trait Anxiety Inventory – STAI). Wyniki: Wykazano, że kierowcy o cechach introwertywnych częściej niż osoby ekstrawertywne deklarują prowadzenie pojazdów o obniżonej sprawności technicznej. Poziom lęku jako cechy może wpływać na przejawianie zachowań rozpraszających, podejmowanie decyzji o jeździe niesprawnym pojazdem, a także na prowadzenie pojazdu w złym stanie psychofizycznym oraz utrzymywanie zbyt małej odległości od pojazdu poprzedzającego. Im wyższe natężenie cechy lęku, tym wyższe natężenie ww. danych zachowań. Wnioski: Na podstawie przeprowadzonych badań można przyjąć, że istnieje zależność między determinantami temperamentalno-osobowościowymi a deklarowanymi przez kie rowców transportu medycznego zachowaniami ryzykownymi na drodze. W myśl uzyskanych wyników cechami różnicującymi badane osoby są wymiary ekstrawersji i lęk jako cecha. Med. Pr. 2014;65(4):485–496

Marcin Cybulski