Krytyka pojęć czasu i przestrzeni w filozofii Henry Bergsona

Zbigniew Orbik

Artykuł jest analizą krytyki pojęć czasu i przestrzeni dokonanej przez wybitnego francuskiego filozofa Henri Bergsona. Analizując pojęcia liczby i czasu oraz przestrzeni funkcjonujące w naukach przyrodniczych dochodzi on do wniosku, że czas ujmowany w nauce jest ośrodkiem, gdzie wyróżnia się elementy, co umożliwia skonstruowanie pojęcia liczby.Tak rozumiany czas jest w gruncie rzeczy idealną przestrzenią, na którą nakłada się sieć relacji ilościowych. W swojej koncepcji przestrzeni nawiązuje francuski filozof do Kanta. Przestrzeń jest jednorodnym, martwym schematem wytworzonym przez umysł w celu odróżnienia w wielości wrażeń jednych od drugich jako równoczesnych i identycznych. Umożliwia to: 1. Zobiektywizowanie języka. 2. Zobiektywizowanie tego, co dostrzegam na zewnątrz mnie. Pierwsza z wymienionych operacji umożliwia dostrzeżenie relacji między pojęciami, druga przeciwstawia świat transcendentny i ja. Czas fizyki jest "czwartym wymiarem przestrzeni". Przeprowadzone rozważania prowadzą Bergsona do odkrycia czasu rzeczywistego - trwania.