Metodologiczny kontekst pojęcia dyskryminacji w badaniach nad dyskryminacją społeczną

The aim of the article is to present selected methodological contexts in which the concept of discrimination is commonly identified with harmful social processes and phenomena. This goal is related to the notice that the realization of theoretical and practical objectives of research on the phenomenon of social discrimination and social inequalities can be severely distorted when at some stage of those research their credibility is diminished. Paradoxically, the protection of this credibility may precisely rely on the discrimination, although understood in harmony with the etymologically preceding meaning commonly found in studies conducted by representatives of social sciences and the humanities. The methodology of empirical research also offers proven solutions for achieving this methodological discrimination and thus securing research objectives. Simultaneously, sensitivity to the linguistic context and the awareness of the duality of concepts supports the planning and design of empirical research, not only on the social discrimination, may be conducive to the care of the credibility of knowledge as well as the effectiveness of the selection of data collection and analysis instruments.

Celem artykułu jest prezentacja wybranych kontekstów metodologicznych, w jakich występuje pojęcie dyskryminacji powszechnie identyfikowane ze szkodliwymi procesami i zjawiskami społecznymi. Cel ten związany jest ze spostrzeżeniem, że realizacja teoretycznych i praktycznych celów badań nad zjawiskiem dyskryminacji i nierówności społecznych może być poważnie zakłócona, gdy na jakimś etapie tych badań zostaje obniżona ich wiarygodność. Paradoksalnie w ochronie tej wiarygodności wystąpić może właśnie dyskryminacja, choć rozumiana w zgodzie ze znaczeniem etymologicznie poprzedzającym to powszechnie występujące w badaniach realizowanych przez przedstawicieli nauk społecznych i humanistycznych. Metodologia badań empirycznych oferuje przy tym sprawdzone rozwiązania pozwalające osiągać tę dyskryminację, a tym samym zabezpieczać cele badawcze. Jednocześnie wrażliwość na kontekst językowy oraz świadomość dualności pojęć wspierające planowanie i projektowanie badań empirycznych, nie tylko zresztą nad dyskryminacją społeczną, sprzyjać może dbałości o wiarygodność poznania, jak również efektywności w zakresie doboru instrumentów gromadzenia i analizy danych.