Nowoczesne myślenie o kształceniu. Człowiek i różne drogi edukacji u źródeł współczesności (w perspektywie badań nad polskim szkolnictwem we Francji)

Celem naukowych rozważań o człowieku w kontekście kształcenia i rozwoju jednostki (u progu współczesności) jest prezentacja różnych obszarów badań dotyczących szkolnictwa w Polsce i za granicą w wyznaczonych okresach historycznych. Człowiek, stanowiący oś konstrukcyjną refleksji nad kwestiami edukacji, zaprezentowany zostanie w orbicie nowożytnych pojęć, kategorii i wartości, z których wykrystalizowały się nowoczesne oraz współczesne systemy nauczania. Całość naukowego dyskursu zostanie zawarta w dwóch częściach. Będą one ukazywać kolejno: a) źródła myślenia nowoczesnego o kształceniu oraz realizację nowożytnych ideałów w edukacji przełomu osiemnastego i dziewiętnastego wieku, a następnie b) nowe drogi edukacji w okresie międzywojnia w perspektywie badań nad polskim szkolnictwem we Francji. W pierwszej części artykułu autorzy będą poszukiwać źródeł nowo-czesnego myślenia o kształceniu ludzkiej jednostki, począwszy od starożytnych rozważań filozofów o doskonałości duszy i ciała – a skończywszy na dążeniu w stronę człowieka wieku świateł. Jednostka ludzka u progu współczesności zyskała wolność, niezależność intelektualną i nowy potencjał rozwoju, dzięki czemu znalazła się w centrum refleksji naukowej oraz filozoficznej. Zainteresowanie człowiekiem oraz jego rozwojem stało się zalążkiem nowoczesnej myśli pedagogicznej. Materiałem egzemplifikacyjnym tej części artykułu staną się źródła, które ukazują obraz szkolnictwa u schyłku Rzeczpospolitej. W drugiej części artykułu naukowej eksploracji podlegać będą zagadnienia nowych ścieżek edukacji po roku 1918 w Polsce i za granicą – zwłaszcza tam, gdzie Polacy najliczniej emigrowali, tzn. we Francji. Ponad półmilionowa kolonia, polska we Francji stała się w analizowanym okresie jednym z najważniejszych składników polonii zagranicznej. Polska emigracja przynajmniej od połowy lat dwudziestych XX w. stanowiła grupę znaczącą, zarówno z racji swej liczebności, jak i pozycji w całej populacji cudzoziemskiej we Francji. Badając zawiłe problemy polskiego szkolnictwa i nauczania języka polskiego, autorzy przyjęli za punkt wyjścia to, co już dotąd na ten temat napisano we Francji i w Polsce, uzupełnili jednak obecny stan wiedzy o analizę dokumentów jeszcze niezbadanych lub niepublikowanych.