Dla orientacji kolegów spisałem... O szkole w kronikach szkół wiejskich Pomorza z lat 1920-1989

Przedmiotem rozważań w niniejszej książce jest językowa kreacja szkoły w kronikach wiejskich szkół Pomorza z lat 1920–1989. Początek badania wyznacza powrót Pomorza do Polski, a więc i początek polskiej szkoły powszechnej na Pomorzu. Granicą końcową badania jest transformacja ustrojowa, która nadała państwu nowy kształt ustrojowy, a to z kolei wpłynęło na politykę oświatową. W rozprawie zanalizowano zatem kreację szkoły wiejskiej w kronikach szkolnych w czasach dwudziestolecia międzywojennego i w okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Analizie poddano kroniki szkół z jedenastu pomorskich wsi (ok. 3 tys. stron rękopisów) z różnych regionów Pomorza. Tak dobrany korpus badawczy pozwolił dostrzec główne tendencje w kreacji szkoły tworzonej przez kierowników pomorskich wiejskich szkół. Wiejska szkoła to instytucja specyficzna; odgrywała i nadal odgrywa ważną rolę w środowisku wiejskim. Jest znakiem awansu społeczności wiejskiej, stanowi też centrum kultury skupiające lokalną wspólnotę wokół działań artystycznych, popularnonaukowych i społecznych. Z tych powodów odtworzenie wpisanego w badane teksty wieloaspektowego i silnie nacechowanego aksjologicznie obrazu szkoły pozwoliło dostrzec wiele wymiarów, które autorzy kronik nadali wykreowanym obrazom ich placówek. Wspólna analiza jedenastu szkolnych kronik, w tym czterech prowadzonych nieprzerwanie od połowy XIX w. (w języku polskim od 1920 r.), daje jednocześnie możliwość zbadania i opisania językowej kreacji obrazu typowej wiejskiej szkoły Pomorza tamtych czasów.