Od kompanii do brygady, czyli historia rozwoju organizacyjnego polskich wojsk chemicznych

W II Rzeczypospolitej Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego dostrzegało pilną potrzebę organizacji obrony przeciwgazowej. Pierwszym w historii Wojska Polskiego centralnym organem kierowania obroną gazową została powołana do służby w 1918 roku Sekcja Chemiczna Departamentu Artylerii w Ministerstwie Spraw Wojskowych. Organizację służby gazowej na niższych szczeblach rozpoczęto od utworzenia w 1919 roku etatu oficerów gazowych dla Naczelnego Dowództwa oraz dowództw armii, dywizji i pułków. Za ich przygotowanie do służby odpowiedzialność spoczęła na utworzonej w tym samym roku Szkole Gazowej. W następnych latach sformowano pododdziały chemiczne na szczeblu pułków i oddziałów broni oraz wielkich jednostek. II wojna światowa okazując się, wbrew przewidywaniom analityków wojskowych, konfliktem o charakterze konwencjonalnym, zakwestionowała jednak sens istnienia tego rodzaju wojsk. Dopiero początek „zimnej wojny" oraz uznanie broni jądrowej za decydujący środek walki otworzyły nowy etap w historii polskich wojsk chemicznych. W obliczu kolejnej wojny światowej, tym razem z obustronnym użyciem broni masowego rażenia, wojska chemiczne intensywnie rozbudowywano i szkolono. Pojawienie się w latach 50. dywizyjnych i okręgowych kompanii chemicznych, a w kolejnej dekadzie także samodzielnych batalionów, spowodowało kilkukrotny wzrost ich liczebności, powiększenie struktur organizacyjnych oraz dostosowanie koncepcji ich użycia do zmieniających się potrzeb pola walki. W rezultacie, na przełomie lat 60. i 70. wojska chemiczne osiągnęły największy w swej historii potencjał bojowy, dysponując czterema wyszkolonymi i ukompletowanymi pułkami chemicznymi, które po mobilizacyjnym rozwinięciu do Brygad Chemicznych zabezpieczały szczebel dwóch Armii oraz Frontu.