Stosunek mieszkańców Chojnic i powiatu chojnickiego do Armii Czerwonej w 1945 r. w kontekście działalności żołnierzy sowieckich

Artykuł opisuje stosunek mieszkańców Chojnic i powiatu chojnickiego do Armii Czerwonej w 1945 r. w kontekście działalności żołnierzy sowieckich. Przez kilka miesięcy po wyparciu Niemców wojsko sowieckie było dominującą siłą w życiu polityczno‑społeczno‑gospodarczym regionu: uczestniczyło w powoływaniu lokalnych władz oraz nadzorowało ich powstawanie i działanie; przeprowadzało aresztowania i wywózki cywili i członków podziemia do obozów pracy na terenie ZSRS. Od pierwszych chwil Armia Czerwona zajmowała obiekty przemysłowe i rolnicze, skąd wywoziła wyposażenie, inwentarz żywy i płody rolne. Przez cały rok czerwonoarmiści popełniali szereg przestępstw, od dewastacji i drobnych kradzieży, przez rabunki, podpalenia, kłusownictwo, po pobicia, postrzelenia, potrącenia samochodami, masowe gwałty (w tym nastolatek) i zabójstwa. Na konto Rosjan zapisać można co najmniej kilka ofiar śmiertelnych. Ustalenie całkowitej liczby przestępstw jest niemożliwe, choćby z tego powodu, że ludność nie zgłaszała odpowiednim organom wszystkich incydentów. Ponadto działalność żołnierzy utrudniała funkcjonowanie polskich urzędów czy instytucji. Część mieszkańców powitało Armię Czerwoną z radością, jej wejście oznaczało bowiem zakończenie niemieckiej okupacji. Z biegiem czasu stosunek do żołnierzy ulegał powszechnemu pogorszeniu, wzbudzali oni strach. Ludność odnosiła się do sowieckiego wojska z wrogością i nieufnością, uważano np. że okupuje ono Polskę. Część mieszkańców swoją niechęć do ZSRS mogła wynieść jeszcze z czasów II RP, niektórzy brali udział w wojnie polsko‑bolszewickiej. Powszechność przestępstw, a także negatywne oceny Armii Czerwonej potwierdzają dokumenty wytworzone m.in. przez polski aparat bezpieczeństwa (Milicję Obywatelską, Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego) oraz relacje mieszkańców. Dodać należy, że niektórzy czerwonoarmiści zostawili po sobie pozytywne wspomnienia.