Style wychowania w rodzinie a preferowane przez młodzież cele życiowe i wartości

Dokonujące się we współczesnym świecie zmiany społeczno-kulturowe, obyczajowe, ekonomiczne, polityczne, światopoglądowe wywołują głębokie przeobrażenia we wszystkich dziedzinach życia. W sposób zasadniczy zmieniają również warunki życia społecznego, powodujące często przekształcenia w sferze poglądów, oczekiwań, wzorów zachowań i norm życiowych. W tej sytuacji młody człowiek doświadcza chaosu i zagubienia oraz zatraca poczucie wpływu na bieg własnego życia. W sytuacji niepewności, także trudności związanych z kryzysem młodzieńczym, młodzież potrzebuje wsparcia bliskich osób. Szczególne zadanie w tym zakresie przypada rodzinie. Rodzina jest pierwszym środowiskiem społecznym, integralnie zaspokajającym różnorodne potrzeby dziecka oraz wpływającym na rozwój w każdym obszarze jego życia. Zachodzące w rodzinie procesy socjalizacyjne wywierają wpływ na kształtowanie się opinii i postaw, wzorów i tradycji, uznawanych wartości. Prawidłowo funkcjonująca rodzina kształtuje u dzieci właściwe, realne i racjonalne wyobrażenia o przyszłym życiu. W odpowiedzialnie pełnionej funkcji rodzicielskiej i kształtowaniu korzystnego społecznie systemu wartości u dzieci doniosłe miejsce mają w środowisku rodzinnym style wychowania. Na styl wychowania wpływają przede wszystkim rodzice, ich poglądy, cele wychowawcze, osobiste doświadczenia i wzory wyniesione z domu rodzinnego. Style wychowania w rodzinie w znaczącym stopniu decydują o poziomie zaspokajania potrzeb psychicznych i społecznych, kształtują wzory postępowania w rodzinie, które mogą być w różnym stopniu zinternalizowane w toku naśladownictwa i identyfikacji, umożliwiając przyswajanie wartości i norm. Artykuł zawiera komunikat z badań dotyczących deklarowanego przez badanych systemu wartości i celów życiowych. Omówiono również wyniki badań nad stylami wychowania w rodzinie – przekazywane w nich treści, częstość występowania poszczególnych stylów wychowania. Autorka starała się wskazać również na związek między funkcjonowaniem rodziny a wybieranymi wartościami przez dzieci.

The socio-cultural, economic and political outlook changes visible in the contemporary world provoke deep transformations in all fields of life. The social conditions of life have been also deeply changing, often causing changes in views, expectations, behaviour patterns and life standards. In such a situation a young person experiences chaos and the feeling of being lost and looses the feeling of influence on their life. In an uncertain situation and with the feeling of being lost, and with difficulties connected with the adolescent crisis, young people need support from people being close to them. The special role plays family in that case. Family is the first social environment, integrally fulfilling different needs of a child and influencing his development in all areas of his life. All socialization processes developing in a family influence the shape of opinion and attitudes, patterns, traditions and accepted values. The correct one shapes proper, real and rational ideas of future life in children. The responsible parental function and shaping the proper social system in children is based on education styles that are very important for children. These styles are influenced mainly by parents, their views, educational aims, personal experience and patterns from their home. Education styles in a family decide mainly the level of psychological and social needs fulfillment, they shape the behaviour patterns in a family and can be internalized on different levels by imitation and identification, allowing for the adoption of values and standards. The article includes the source of research concerning the declared system of values and aims in life by the respondents. The results of behaviour styles in a family research have been discussed-all meanings, the frequency of particular education styles. The author also tried to show the connection between the family functioning and values chosen by children.