Vehicles of memory of Jewish minority in the process of heritagisation. Case study of Tricity, Poland

To create a modern cultural heritage of a certain area, the collective memory preserved in the landscape may be employed. In cases when the former citizens have vanished, this process can be undertaken by the contemporary inhabitants. This paper aims to evaluate both the state of the potential material vehicles of the historic memory and the advancement of the process of their heritagisation. The case study concerns the Jewish minority which used to live in three administrative units belonging to the Tricity metropolitan area in Northern Poland. The methods applied to the study include an analysis of literature, local media, selected social media, and sources of tourist information, while the results were verified through field research. The results prove that there is a different story behind the Jewish settlement in all three areas and the material vehicles of their memory have been preserved to different degrees, while the process of their heritagisation also differs. However, a transformation of the liminal landscape is advanced only in the case of the first phase of the identification of assets when attaching meaning to them has just started, and the last phase, understood as incorporation into heritage, is rare.

Pamięć zbiorowa utrwalona w krajobrazie może stać się źródłem zasobów dla tworzenia współczesnego dziedzictwa kulturowego obszaru miejskiego. W przypadku gdy unicestwiona zostaje społeczność, zamieszkująca dane terytorium, proces ten może zostać podjęty przez współczesnych mieszkańców. Celem artykułu jest ocena stopnia zachowania i przekształcenia w miejsca pamięci potencjalnych nośników pamięci na obszarze trzech powiatów grodzkich wchodzących w skład Trójmiasta. Badania oparto o metody analizy literatury, lokalnych mediów, wybranych mediów społecznościowych oraz źródeł informacji turystycznej, których rezultaty zweryfikowano następnie w badaniach terenowych. Wyniki wskazują na różny przebieg procesu wytwarzania i zachowania materialnych nośników pamięci o historii Żydów w trzech miastach. Fazę identyfikacji zasobów uznano za zrealizowaną, podczas gdy faza transformacji w postaci nadawania nośnikom znaczeń poprzez upamiętnienia i organizację wydarzeń ma bardzo ograniczony zasięg. Próba oceny fazy inkorporacji, czyli przyznania im rangi dziedzictwa pozwoliła stwierdzić, że proces ten zaczął się dopiero i dotyczy jedynie pojedynczych nośników.