W poszukiwaniu filozoficznych źródeł problematyki sztucznej inteligencji

The aim of the article is to inquire into the philosophical origins of the idea of artificial intelligence. The author provides a review of the long process of developing ideas which have emerged in philosophical thought since antiquity and can be regarded as antecedents to the modern concept of artificial intelligence. Currently understood as a type of intelligence possessed by machines capable of stimulating human-specific thinking processes and, as a research area, considered as part of computer science and cognitive sciences, artificial intelligence has its source in philosophical reflection. Also, the concept of artificial intelligence poses numerous philosophical problems, which, for obvious reasons, were only mentioned in the article. They are issues that cover almost the entire cross-section of problems traditionally considered as philosophical and concern, among others, the structures of reasoning, the possibilities of their automation, the nature of cognitive processes, the possibilities of constructing formal languages or the ontological nature of mind. One of the most important question is that of consciousness. The article analyzes selected available literature on the history of artificial intelligence and its philosophical aspects. Apart from the literature review, the author uses the method of analysis and logical construction. The development of artificial intelligence also implies the need for further philosophical research on the nature of mind, the essence of consciousness, cognitive processes, and a vast range of emerging ethical issues. Philosophical reflection on artificial intelligence meets the ancient postulate of human self-knowledge.

Celem artykułu jest poszukiwanie filozoficznych korzeni idei sztucznej inteligencji. Dokonano w nim przeglądu długiego procesu rozwoju pojawiających się w myśli filozofi cznej już od czasów starożytnych idei, które uznać można za antecedensy współczesnej koncepcji sztucznej inteligencji. Wprawdzie sztuczna inteligencja rozumiana jest obecnie jako rodzaj inteligencji, którą posiadają maszyny będące w stanie symulować procesy myślenia charakterystyczne dla człowieka i jest dziedziną zaliczaną do informatyki i nauk kognitywnych, okazuje się jednak, że ma ona swoje źródło w refl eksji fi lozofi cznej. Koncepcja ta rodzi także wiele problemów natury filozoficznej, które w niniejszym tekście zostały, z oczywistych względów, jedynie zasygnalizowane. Są to zagadnienia obejmujące swoim zakresem niemal cały przekrój problematyki tradycyjnie zaliczanej do filozofii. Dotyczą one między innymi struktury rozumowań, możliwości ich automatyzacji, natury procesów poznawczych, możliwości konstrukcji języków formalnych czy ontologicznej natury umysłu. Jednym z najważniejszych jest zagadnienie świadomości. W artykule zastosowano analizę wybranej, dostępnej literatury dotyczącej historii sztucznej inteligencji oraz jej fi lozofi cznych aspektów. Oprócz przeglądu literatury autor stosuje metodę analizy i konstrukcji logicznej. Rozwój sztucznej inteligencji implikuje także konieczność dalszych badań filozofi cznych nad naturą umysłu, istotą świadomości, procesów poznawczych oraz licznych kwestii etycznych. Filozoficzna refleksja nad sztuczną inteligencją wpisuje się w starożytny postulat samopoznania człowieka.