Geobotaniczne wskaźniki środowiska wysokogórskiego

W artykule przedyskutowano możliwości i ograniczenia zastosowania poszczególnych typów wskaźników fitoindykacyjnych do diagnozowania środowiska wysokogórskiego, dokonane na podstawie doświadczenia badawczego autorek i literatury przedmiotu. Szczególny nacisk położono na możliwości fitoindykacji w odniesieniu do warunków geomorfologicznych. Jako wskaźniki fitoindykacyjne uwzględniono: gatunki roślin, zbiorowiska roślinne, formacje roślinne i zwarcie pokrywy roślinnej, wskazując jako miary odpowiednio: gatunki wskaźnikowe, gatunki charakterystyczne, ekologiczne grupy gatunków, charakterystyczną kombinację zbiorowisk, zbiorowiska zonalne pięter roślinnych i stopień pokrycia. Stwierdzono, że każdy z omówionych w pracy wskaźników geobotanicznych możliwych do zastosowanie w ocenie wysokogórskiego środowiska abiotycznego ma swoją specyfikę, zalety i ograniczenia. Najwięcej możliwości wskaźnikowych daje zastosowanie zbiorowisk roślinnych, choć wiąże się z nim także szereg ograniczeń, natomiast najprostsza w stosowaniu jest indykacja na podstawie formacji roślinnych i zwarcia pokrywy roślinnej, choć równocześnie dość zawodna, jeśli idzie o poprawne wnioskowanie.

Bioindicative methods are more and more often regarded as method of diagnosis of natural environment. Phytoindication, using species of vascular plants and vegetation communities as a base, is one of the most important among them. This method applied existence of interdependencies between elements of ecological systems as fundamental assumption. The paper examines application of different phytoindicators in diagnosis of high-mountain environment, especially relief forms and processes. As phytoindicators are used the following features of vegetation: plant species, plant communities or ecological groups of plants, plant formations and density of cover. Each of phytoindicators has their own specificity, advantages and disadvantages. Using plant species as the phytoindicator, indicative plant species are applied as very precise measure for particular elements of natural abiotic environment. However there is a lack of defined phytoindicators for elements of high-mountain environment and cooperation with geobotanist is needed. When plant communities serve as phytoindicator the measures are following: characteristic plant species, ecological groups of plants and characteristic combination of plant communities. Plant communities are good indicator of complex of the most important elements of natural environment, including slope morphodynamic. Yet, it proved impossible to valorize the particular elements and to establish differences between different landforms. Plant formations are marked by zonal plant communities, and therefore its identification is simple. The mistakes in interpretation could be caused by not taking into considerations anthropogenic changes of vegetation. The degree of vegetation cover is other phytoindicator. It expresses well intensity of geomorphological processes, but made difficulties in establishing differences in areas with compact vegetation and between natural and anthropogenic factors. Among all phytoindicators plant communities offer the widest spectrum of indicative possibilities.