Rola seniorów we wspieraniu i integracji społecznej osób starszych z zaburzeniami poznawczymi

Cel. Celem artykułu jest ukazanie roli seniorów (zwłaszcza w pierwszej fazie starości) we wspieraniu i integracji społecznej rówieśników z zaburzeniami poznawczymi. Praca składa się z dwóch części. W pierwszej została omówiona kwestia zróżnicowania wiekowego osób po 60. roku życia oraz zaburzeń poznawczych w kontekście demograficznego starzenia się Polaków. W drugiej części zostały zaprezentowane wyniki badań empirycznych przeprowadzonych wśród seniorów wspierających osoby w wieku podeszłym z zaburzeniami poznawczymi, których celem było uzyskanie informacji nt. motywacji, zakresu oraz częstotliwości udzielanego wsparcia i poczucia kompetencji pomocowych seniorów wspierających osoby starsze z zaburzeniami poznawczymi. Metody i materiały. Pierwsza część artykułu została oparta o analizę teoretyczną publikacji naukowych z zakresu gerontologii społecznej. W części badawczej zastosowano analizę badań jakościowych z wykorzystaniem techniki indywidualnego wywiadu pogłębionego (IDI). Wyniki i wnioski. Powszechny proces starzenia się społeczeństwa i wzrost liczby osób starszych z zaburzeniami poznawczymi sprawia, że zapewnienie im odpowiedniego wsparcia aktywizacyjno-opiekuńczego staje się jednym z głównych wyzwań dla polskiej polityki społecznej. Z procesem starzenia się społeczeństwa jest związana również kwestia zapewnienia odpowiednich form aktywizacyjnych dla seniorów (zwłaszcza w początkowej fazie starzenia się). Analizując literaturę naukową z zakresu gerontologii społecznej oraz wykonane badania własne, wnioskujemy, że należy podejmować działania zachęcające seniorów do wspierania i aktywizowania swoich rówieśników z zaburzeniami poznawczymi poprzez prowadzenie działań informacyjnych, edukacyjnych oraz bezpłatnych szkoleń zwiększających wiedzę i kompetencje seniora wspierającego osoby starsze.

Aim. The purpose of the article is to show the role of seniors (especially those in the first phase of old age) in the support and social integration of peers with cognitive disorders. The paper consists of two parts. In the first part, the issue of age diversity of people over 60 and cognitive disorders in the context of demographic aging of Poles is discussed. The second part presents the results of an empirical study conducted among seniors supporting elderly people with cognitive disorders, which aims to obtain information on the motivation, scope, and frequency of support provided, and the sense of helping competence of seniors supporting elderly people with cognitive disorders. Methods and materials. The first part of the article was based on theoretical analysis of scientific publications in the field of social gerontology. The research part was based on qualitative research analysis using the individual in-depth interview (IDI) technique. Results and conclusion. The widespread process of the aging of the population and the increase in the number of elderly people with cognitive disorders means that providing them with adequate activation and care support is becoming one of the main challenges for Polish social policy. Also related to the process of aging is the issue of providing appropriate forms of activation for seniors (especially in the initial phase of aging). Analyzing the scientific literature in the field of social gerontology, as well as our own research, we come to the conclusion that it is necessary to take measures to encourage seniors to support and activate their peers with cognitive disorders by conducting informational, educational activities and free training courses to increase the knowledge and competence of seniors supporting the elderly.