The Concept of Art in Classical Daoism

Rafał Mazur

Koncepcje sztuki wypracowane na Dalekiego Wschodu nie są bynajmniej tak jednorodne, jak się wydaje z perspektywy Europy. Za to na pewno są znacznie się różniące od wypracowanych na „Starym Kontynencie”. W kulturach kręgu konfucjańskiego, najbardziej wpływową jest koncepcja wypracowana w środowisku wenren – konfucjańskich urzędników-filozofów, którzy działalność artystyczną rozumieli jako kontynuację swej praktyki filozoficznej. Wbrew obiegowym, mocno zakorzenionym na Zachodzie opiniom o antagonizmie tradycyjnych szkół filozoficznych – daoizmu i konfucjanizmu, daoizm miał bardzo mocny wpływ na wykształcenie się, zarówno oblicza współczesnej nauki konfucjańskiej jak i na konfucjańskie pojęcie sztuki. W artykule opiszę pojęcie sztuki zawarte w klasycznych księgach daoizmu, jak i podstawy tej filozofii. Niezaprzeczalnie wpłynęła ona na rozwój kultury w Chinach i na Dalekim Wschodzie, oddziałując równie mocno na konfucjanizm, co na buddyzm, czego efektem chińska szkoła chan, znana w Japonii pod nazwą zen. Warto przy tym zauważyć, że tak jak w innych chińskich szkołach filozoficznych, w klasycznym daoizmie sztuka nie ogranicza się do dziedzin artystycznych w rozumieniu europejskim, lecz odnosi się do wszelkiej ludzkiej aktywności. Jest strategią działania, przekraczającą rzemiosło, prowadzącą ku mądrości. Jest działalnością mędrców.

The concepts of art created in Far East are by no means as homogeneous as it seems from the perspective of Europe. But they are certainly significantly different from those from “Old Continent”. In cultures of Confucian circle, most influented is conception developed in wneren society – Confucian clerks-philosophers, who recognized artistic activity as continuation of their philosophical practice. In spite of conventional opinions about antagonism of traditional Chinese old schools of philosophy – Daosim and Confucianism, the former strongly influenced the development of both the contemporary Confucian philosophy and The Confucian concept of art. In the essay I am writing about concept of art contained in Daoist's classical texts, and base of Daoism as well. It is no doubt that it influenced for development of culture of China and Far East generally, affecting both Confucianism and Buudism, what resulted in Chinese Buddist School chan, in Japan called zen. It is worth noting that like in other Chinese philosophical schools, in classical Daoism art is not limited to the area of art in European meaning, but refer to every human activity. It is startegy of action, exceeding the craftmanship, which leads to wisdom. Ii is activity of sages.