Jan Paweł II o totalitaryzmie

Przeprowadzone analizy prowadzą do wniosku, że Jan Paweł II przyczynił się nie tylko do praktycznego osłabienia systemów totalitarnych na scenie politycznej, lecz również do znacznego pogłębienia teoretycznej wiedzy na ich temat. W świetle papieskiego nauczania totalitaryzm jawi się jako zamach na ludzką osobę, będący próbą skutecznego podporządkowania jej jakiemuś kolektywnemu podmiotowi. Zasadniczą przyczyną powstania ideologii totalitarnych i ich realizacji jest negacja Boga, jako ostatecznego gwaranta ludzkiej godności i wolności. W skali życia społecznego bezpośrednim skutkiem oderwania człowieka od Boga jest zastąpienie prawdy dyktatem władzy politycznej. Konsekwencją życia w warunkach braku wolnego dostępu do prawdy powszechnie poznawalnej mogą być różne formy totalitaryzmu – nawet formy demokratyczne. Kiedy w imię demokracji ze sfery publicznej wyklucza się transcendentną prawdę, wtedy stwarza się miejsce dla jawnego lub zakamuflowanego totalitaryzmu. Z kolei, demokratyczny totalitaryzm, który nie uznaje żadnej wyższej prawdy nad rządy większości, stanowi zdradliwe niebezpieczeństwo zarówno dla jednostki, jak i mniejszości. Szansą na ostateczne przezwyciężenie totalitaryzmu wydaje się być demokracja autentyczna, zbudowana na poszanowaniu godności każdego człowieka jako osoby.

Paweł Tarasiewicz