Bezpieczeństwo a pewność prawa: dwie metody stosowania prawa w ramach Unii Europejskiej

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego

Matt Matt

Artykuł podejmuje problematykę metody stosowania prawa w kontekście bezpieczeństwa, jakie wynikać ma z pewności prawa Unii Europejskiej. W tym też celu autor poddaje logiczno-psychologicznej analizie dwie takie metody: a) wynoszoną na piedestał w common law, prawniczą analogię oraz b) wiązaną ściśle z systemami prawnymi typu civil law, prawniczą dedukcję (przybierającą też postać sylogizmu prawniczego). Przy tym rezultat rozumowania według obu tych metod uznany został za zależny, nie tylko od operacji myślowych przebiegających na poziomie racjonalnego systemu rozumowania, ale również, i to w stopniu znacznym, od wyniku rozumowania intuicyjnego, bazującego na zgromadzonych w pamięci długoterminowej doświadczeniach/informacjach. Ponadto możliwość zwiększania pewności prawa w stosunku do prawniczej dedukcji została tu skorelowana z podnoszeniem progu, do wysokości którego mają być podejmowane decyzje absurdalne (niesprawiedliwe) mające uzasadnienie w językowej analizie tekstu aktu prawnego; podczas gdy intersubiektywność otrzymywanych za pośrednictwem prawniczej analogii konkluzji, ilekroć nie ma się to odbywać poprzez wpływanie na zasoby, z których korzysta rozumowanie intuicyjne, uznana została za ustawioną na względnie stałym poziomie: tzw. oczywistych (bardzo bliskich) analogii.

The article touches on the issue of the method by which the law is applied in the context of the security flowing from the certainty of the European Union law. To this aim, the Author has analyzed, form the psychological and logical perspective, two such methods: legal analogy (being often regarded as a hallmark of common law) and legal deduction as a typical method of applying canonical texts in the civil law legal systems. The outcomes of both these method turn out to be dependent on the rational, but to the great extent, also on intuitive system of human reasoning. The latter bases on the experience and data accumulated in the so-called long-term memory, processing all information automatically and preconsciously. Nevertheless, the issue of legal certainty appears to be not the same in each of the aforementioned method. With regard to legal deduction, the certainty of outcomes may be enhanced by the raising of the threshold of absurd (unjust) decision grounded in the linguistic meaning of the wording of a legal provision, while as to legal analogy such certainty is – if we do not wish to standardize the resources upon which intuition operates – the effect of the so-called obvious (in the sense: very close) analogies that are relatively fixed.