Wokół kierunków i form transformacji czytelnictwa w Polsce (o genezie, źródłach, celach, metodach i realizacji badania zmian czytelnictwa)

W bieżącym raporcie wychodzimy od genezy projektu i naszych źródeł inspiracji, które wyjaśniają skąd w środowisku badaczy interaktywnych technologii zainteresowanie problematyką czytelnictwa. Następnie prezentujemy sformułowane przez nas cele projektu oraz wymyśloną w Laboratorium Interaktywnych Technologii OPI metodologię trzech modułów badania. Opisujemy przebieg projektu, odnosząc się do wskaźników, które pozwalają wyobrazić sobie skalę całego projektu i zweryfikować zgodność naszych dokonań z zamierzeniami. Później prezentujemy główne wnioski z trzech modułów badania, dbając o ich ukazanie na tle innych badań czytelnictwa. Odnosimy się do metafory “diety medialnej” i opowiadamy o diecie tekstowej Polaków. Skrótowo dzielimy się niespotykanymi wcześniej w literaturze na temat czytelnictwa elementami naszego podejścia, których szczegółowy opis można znaleźć w raportach z modułów stworzonych przez nas w ramach tego projektu badawczego. Są to odniesienia do “daypartingu”, opowieść o nośnikach tekstu w świecie papieru konfrontującym się współcześnie ze światem cyfry, wskazanie subiektywnego znaczenia książek na tle innych tekstów czy ukazanie tekstu w kontekście przyjemności.

Badanie zostało w 83,4 procent dofinansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Podkreślamy więc, że raportowanego niniejszym tekstem badania nie byłoby bez przekonania Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, iż warto badaczom z Laboratorium Interaktywnych Technologii OPI powierzyć wypracowanie metodologii badania czytelnictwa, uwzględniającej zmieniające się otoczenie społeczno-technologiczne współczesnego tekstu. Dokonaliśmy tego jednak w oparciu w dużej mierze o sprawdzone - by nie rzec: tradycyjne - wzorce Centrum Badania Opinii Społecznej. Twórczo je przy tym rozwinęliśmy. Formalnym odbiorcą grantu była Polska Izba Książki, która uzupełniła ministerialne finanse przeznaczone na prace dwóch wspomnianych wyżej ośrodków badawczych o wkład własny pozwalający na jego obsługę księgową i administracyjną, a także niewielką promocję w internecie - głównie poprzez tradycyjne już narzędzia, takie jak e-mail i strona internetowa.

Piotr Toczyski