Nieuregulowana migracja z Ukrainy i Białorusi do UE: studium analizy ryzyka

Celem tekstu jest analiza, przy wykorzystaniu teorii ryzyka, nieuregulowanej migracji w końcowym punkcie wschodnioeuropejskiego szlaku migracyjnego, czyli szlaku migrantów pochodzących z Europy Wschodniej lub podróżujących przez ten region by dostać się do Unii Europejskiej. Analizie zostały poddane ryzyka podjęte przez różnych aktorów na tym szlaku migracyjnym. Na poziomie mikro- są to ryzyka, jakim podlegają sami nieuregulowani migranci. Na poziomie mezzo są to ryzyka, na jakie są narażone państwa jako kraje pochodzenia, tranzytu bądź docelowe. Na poziomie makro są to ryzyka dla Unii Europejskiej jako organizacji ponadnarodowej zajmującej się skutkami nieuregulowanej migracji na poziomie unijnym. Koncepcja ryzyka jest najbardziej odpowiednią koncepcją teoretyczną do analizy nieuregulowanej migracji. Nieuregulowana migracja jest traktowana przez państwa, jako wyzwanie w związku z niemożnością państwa do uzyskania pełnej kontroli nad tym zjawiskiem. Z drugiej strony, nieregularna migracja z Europy Wschodniej nie może być traktowana jako zagrożenie dla państwa ze względu na niewielką skalę zjawiska i minimalne negatywne skutki, jakie ze sobą niesie. Na największe ryzyka narażeni są bowiem sami nieregularni migranci. Konstruktywistyczne podejście do ryzyka typowe dla socjologii i stosunków międzynarodowych różni się od ‘tradycyjnego’ podejścia od ryzyka, jakie charakteryzuje instytucje porządku publicznego, gdzie ryzyko jest uważane za policzalne i obiektywne. Niniejszy tekst próbuje pogodzić te obydwie perspektywy. Następujące elementy ryzyka zostały poddane analizie: niepowodzenie i jego skutki, prawdopodobieństwo niepowodzenia i jego formy, znaczenie niepowodzenia.

Ośrodek Badań nad Migracjami Uniwersytet Warszawski

The aim of this paper is to analyse, through the prism of risk theories, irregular migration at the final stage of Eastern European migratory route, i.e., migration of people originating from or transiting through Eastern Europe to the EU. Risks taken by different actors associated with migration along this route have been considered. At the micro-level these are risks borne by irregular migrants themselves. At the mezzo-level these are risks borne by states affected by irregular migration as either transit or end destinations for irregular migrants. And, at the macro-level, these are risks taken by the European Union as the supranational organisation dealing with EU-wide consequences of irregular migration.The concept of risk is the most suitable theoretical approach to be applied in the case of analyzing irregular migration. Irregular migration is regarded by states as a challenge due to its very uncertain nature – states’ inability to control it and lack of information on the arriving foreigners. However, Eastern European irregular migration cannot be considered as a security threat. It is very modest both in the numbers and possible adverse consequences for all stakeholders involved. Those most exposed to danger are irregular migrants themselves. A constructionist perspective on risk typical for sociology and international relations differs from the ‘traditional’ realist approach, used by law enforcement agencies, with risk being perceived as ‘real’ and a quantifiable phenomenon. The paper attempts to reconcile with each other those both perspectives. The following risk’s components have been investigated: failure and its effects; failure likelihoods and modes; failure significance.