Przegląd Geograficzny T. 91 z. 4 (2019)

Przemiany społeczno-polityczne w Europie Środkowej po 1989 r. umożliwiły rozwój współpracy transgranicznej Polski z państwami sąsiednimi. Jednym z ważniejszych partnerów współpracy dla polskich samorządów terytorialnych stała się Republika Czeska. Aktualnie pogranicze polsko-czeskie, obok polsko-niemieckiego i polsko-słowackiego, stanowi modelowy przykład innowacyjnej współpracy transgranicznej. Na tym obszarze powstały pierwsze w Polsce euroregiony, a następnie bardziej zaawansowane formy współpracy transgranicznej – europejskie ugrupowania współpracy terytorialnej. Dynamicznie rozwija się współpraca bilateralna poszczególnych samorządów terytorialnych. Wciąż jednak wydaje się, że współpraca transgraniczna w tym regionie posiada niewykorzystany potencjał. Celem niniejszego artykułu była analiza funkcjonujących obecnie na polsko-czeskim pograniczu podmiotów transgranicznych: euroregionów (Nysa, Glacensis, Pradziad, Silesia, Śląsk Cieszyński, Beskidy), europejskich ugrupowań współpracy terytorialnej (Tritia, Novum), wybranych jednostek samorządowych. Analiza podmiotów transgranicznych została przeprowadzona na trzech płaszczyznach: genetycznej, strukturalnej i funkcjonalnej. Dzięki przeprowadzonym badaniom możliwe było przedstawienie podobieństw i różnic pomiędzy wspomnianymi aktorami transgranicznymi, pokazanie ich specyfiki, perspektywy współpracy.

24 cm

The social and political transitions taking place in Central and Eastern Europe post-1989 allowed Poland to develop cross-border cooperation with neighbouring counties. At local-government level in particular, the Czech Republic then became a key partner. Today, the Polish-Czech borderland resembles those between Poland and Germany, and between Poland and Slovakia, in constituting a model example of innovative cross-border cooperation. While the area first played hosted to Euroregions, it later also fell within European Groupings of Territorial Cooperation. And while collaboration between one local authority and another over the border has evolved particularly dynamically, as-yet untapped potential would seem to remain. Overall, this article seeks to analyse the actors currently operating across the Polish-Czech border, from a political-science perspective. These are Euroregions (of Nysa, Glacensis, Pradziad, Silesia, Cieszyn Silesia and the Beskids), as well as European Groupings of Territorial Cooperation (of Tritia and Novum), and selected units at local government level. The analysis of the transboundary entities, and those engaging in cross-border activity was of a genetic, structural and functional nature, and this facilitated the identification of similarities and differences between the actors concerned, making clear what their specifics are, and what the prospects for cooperation.