Przegląd Geograficzny T. 95 z. 3 (2023)

24 cm

In the analysis of the human heat balance, the biggest problem is to precisely determine the amount of energy absorbed by a human organism under dynamically changing solar conditions and while being surrounded by many different surfaces that can absorb, emit or reflect solar radiation in different ways. Therefore, in thermal comfort studies some simplifications of the radiation field around human body are necessary and thus the concept of mean radiant temperature (Mrt) is most often used. Mrt values can be derived either from direct instrumental measurements or calculated by one of the microclimate models. The most accurate way to determine the Tmrt outdoors is by integral radiation measurements and the calculation of angular factors (i.e. the proportion of radiation received by the human body from different directions). This method involves simultaneous measurements of long- and short-wave radiation flux densities in six directions, which requires three sets of net radiometers. Although this method of Mrt determination describes the radiation environment accurately and independently of the variable wind field, it requires the use of expensive and complex measurement devices. Cheap and easy to operate alternative offers globe thermometer. In steady state conditions, readings from the air temperature sensor inside the globe thermometer (tg) will reflect the convective and radiative heat exchange around the globe thermometer. Knowing tg, as well as globe emissivity and diameter, the Mrt may be calculated. In this research three different globe thermometers were used to determine Mrt: 15-cm standard globe thermometer (SGT) and two 4-cm custom made acrylic globe thermometers (AGT) painted in black and grey. The measurements were conducted in the summer in Warsaw, on two selected green areas, under sunny and warm weather conditions. In each location Mrt measurements were taken in two spots – in the shade of trees and in the open grassy spaces, with high SVF. Our results demonstrate, that globe thermometers, although being relatively cheap and less complex instruments for determining Mrt, can be used to a limited extend, due to high instability of their indications under significant radiative loads.

W analizie bilansu cieplnego człowieka największym problemem jest określenie ilości promieniowania pochłoniętego przez człowieka.Dlatego też w badaniach komfortu cieplnego stosuje się uproszczenia i jako miarę termicznego wymiaru pola promieniowania wokół człowieka stosuje się koncepcję średniej temperatury promieniowania – Mrt (Mean radiant temperature), która traktuje łącznie wszystkie strumienie promieniowania długo- i krótkofalowego, na które eksponowane jest ludzkie ciało. Na terenach zurbanizowanych do określenia wartości Mrt sugeruje się prowadzenie bezpośrednich pomiarów tego parametru. Najczęściej wykorzystuje się do tego termometr kulisty – z uwagi na prostotę jego konstrukcji, niski koszt oraz łatwość użytkowania. Celem pracy jest zweryfikowanie przydatności termometrów kulistych do pomiarów Mrt, określenie zależności ich wskazań od wartości parametrów meteorologicznych oraz ustalenie wpływ sposobu oszacowania Mrt na wartości wskaźnika UTCI (Universal Thermal Climate Index). Do wyznaczenia Mrt użyto trzech termometrów kulistych: jeden standardowy 15-centymetrowy (SGT) oraz dwa 4-centymetrowe akrylowe (AGT) własnej konstrukcji. Badania wykonano na terenach otwartych oraz w cieniu drzew. Typ zastosowanego instrumentu pomiarowego istotnie wpływa na wielkość Mrt w warunkach silnego usłonecznienia – najwyższe wartości Mrt uzyskano za pomocą SGT, a najniższe przy pomocy szarego AGT. W cieniu wszystkie typy przyrządów wskazywały zbliżone do siebie wartości. Błąd oszacowania UTCI w efekcie niepewności wyznaczonych wartości Mrt za pomocą różnych termometrów kulistych, odpowiada jednej kategorii stresu termicznego w warunkach radiacyjnych, natomiast w cieniu jest zaniedbywalny.