Boże Ciało. Święto, ceremonia i performance

W 2011 roku mężczyzna ubrany w strój motyla naruszył porządek łódzkiej procesji organizowanej w katolicką Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Pańskiej, zwaną w Polsce Bożym Ciałem. Wydarzenie to, o charakterze ulicznego performansu interwencyjnego, jest okazją do podjęcia rozważań dotyczących rytuału, ceremonii i ich miejsca we współczesności. Punktem wyjścia jest uniwersalizująca koncepcji „dramatu społecznego” Victora Turnera pozwalająca na wspólne ujęcie tak rożnych zjawisk kulturowych, jakim jest teoforyczna procesja i performance art. Przedstawione zostały zmiany w świętowaniu i w rozumieniu świąt, a w ich zakresie rytuałów i ceremonii religijnych. Posiadająca średniowieczną genezę procesja organizowana w Święto Bożego Ciała, podobnie jak inne manifestacje życia zbiorowego, została włączona w system religijny i społeczno-polityczny, potem zaś w związku z głoszonymi i realizowanymi w Europie hasłami sekularyzacji i oddzielenia państwa od Kościoła i wydzieleniem się czasu wolnego, w sferę prywatną. Współcześnie funkcjonuje, nadal gromadząc wiernych i będąc dla nich okazją do świętowania, dla niektórych jednak jest już skonwencjonalizowaną, nieznajdującą uzasadnienia, a przez to pustą formą rytualną

In 2011 in Łódź, a man dressed in a butterfly costume disturbed the peace of the procession celebrating a Catholic feast: The Solemnity of the Most Holy Body and Blood of Christ (Corpus Christi), in Poland known as “Boże Ciało”. This incident, which was of an interventional street performance character, provides an excellent opportunity for considerations on ritual, ceremony and their place in the present-day reality. The starting point is Victor Turner’s universalising idea of “social drama”, which enables us to join together cultural phenomena as different as a theophoric procession and performance art. The article presents changes in the solemnizing and understanding of feasts, and within this area, of rituals and religious ceremonies. Similarly to other manifestations of collective life, the Corpus Christi procession with its medieval genesis was included in religious and socio-political system. Later, the procession was added into the private sphere owing to the fact that a secularisation and disestablishment policy was first signalled, and then implemented in Europe, and time was separated into periods of labour and leisure. Nowadays, this procession is still solemnized in Poland and gathers large numbers of parishioners, giving them an occasion to celebrate; to some, however, it is now a conventionalised, unfounded and thus worthless form of ritual

25 cm