Przyczyny i formy recepcji rytuału szkieletowego u Słowian nadbałtyckich we wczesnym średniowieczu

ill. ; 29 cm

il. ; 29 cm

W zaraniu wczesnego średniowiecza ciałopalenie było jedyną właściwą Słowianom, rodzimą formą pogrzebu. Między VIII a połową XII w. przyjęli oni obcy dla nich zwyczaj - grzebanie ciał nie spalonych, wcześniej na południu w basenie dolnego i środkowego Dunaju, później na północy u południowych wybrzeży Bałtyku. Zmiana rytuału nie była wynikiem wewnętrznych przeobrażeń słowiańskiej sfery wierzeniowej, lecz następstwem oddziaływania obcych bodźców ideologicznych, akceptowanych dobrowolnie lub pod przymusem. Na podstawie form recepcji tego nowego rytuału, czyli szczegółowych cech budowy grobu, rodzaju pochówka i typu wyposażenia odzwierciedlających zespół przepisów determinujących treści i szatę zewnętrzną pogrzebu, oraz na podstawie nielicznych informacji źródeł pisanych rozważane są kierunki, skąd pochodziły owe zewnętrzne czynniki niosące inhumację (głównie eschatologia chrześcijańska, rzadziej wierzenia obcych grup etnicznych) i jak przyjmowały je poszczególne plemiona zachodniosłowiańskie. Ponieważ nie działo się to w jednakowym czasie i w identycznej formie na całym rozpatrywanym obszarze, różne grupy plemion, które łączył podobny sposób i chronologia recepcji nowego rytuału (tzw. sfery sepulkralne), omawiane są odrębnie. Ten pierwszy artykuł cyklu poświęcono upowszechnianiu inhumacji w północnej części zachodniej Słowiańszczyzny, a to u północnych Połabian i u Pomorzan