Social descent and the songs repertoire on the Polish-Lithuanian borderlands

Polish-Lithuanian borderlands are characterized by their great ethnic and linguistic differences and also a well-preserved historical consciousness of their inhabitants. In the territories of the Polish-Lithuanian borderlands in the Kaunas region and Polish-Lithuanian-Byelorussian borderlands in the Vilnius region, it is possible to observe recollections of the old social stratification that included peasantry and yeomanry. Old inhabitants of the villages remember very well, until today, which villages were inhabited by yeomanry or by peasantry in the past. As known from historical research and relations of the interviewees, the yeomen seldom distinguished themselves from the peasants by their economic status and wealth, but they did set themselves apart by pride, sometimes with a bit of pretentiousness, and an extreme awareness of the language they spoke. They were carefully preserving a form of Polish language, very close to literary Polish. Traces of social stratification for the peasantry and yeomanry are especially visible in the musical culture of those regions, in the choice of the language and song repertoire that they consider to belong to their group. The yeomen performers consider as their own historical, patriotic and national songs, which are always sung in Polish. Among the peasant singers we found a repertoire of songs about family ceremonies, annual rituals, and every day work that are sung in Polish, Lithuanian and Byelorussian

24 cm

Pogranicza polsko-litewskie charakteryzują się zarówno wielkim zróżnicowaniem etnicznym, językowym, jak i zachowaną świadomością historyczną. Na terenach polsko-litewskiego pogranicza na Kowieńszczyźnie i polsko-litewsko-białoruskiego na Wileńszczyźnie daje się zaobserwować pamięć byłego podziału społecznego na szlachtę i chłopów. Do dzisiaj starsi mieszkańcy wsi doskonale pamiętają, które miejscowości dawniej zamieszkała szlachta, a które chłopi. Jak wynika z badań historycznych i opowiadań informatorów, szlachta rzadko się różniła od chłopów pod względem zamożności, ale wyróżniała się poczuciem godności osobistej, niekiedy pretensjonalnością, i szczególną troską o język, jakim posługiwali się. Była to polszczyzna zbliżona do literackiej, którą starannie pielęgnowali. Ślady podziału na szlachtę i chłopów są szczególnie widoczne w kulturze muzycznej tych regionów, w doborze i języku repertuaru pieśniowego, uważanego za swojego. Wykonawcy pochodzenia szlacheckiego za własne uważają pieśni historyczne, patriotyczne, narodowe śpiewane zawsze po polsku. Wśród śpiewaków pochodzenia chłopskiego znajdujemy pieśni obrzędowości dorocznej, rodzinnej, związane z pracami wykonywane po polsku, litewsku lub białorusku