24 cm
Jesienią roku 2010 otwarto w Krakowie nowe muzeum w podziemiach placu rynkowego. Udostępnienie ekspozycji publiczności wyciszyło spory, trwające ponad pięć lat. Kontrowersje dotyczyły samego pomysłu adaptacji podziemi, badań archeologicznych oraz aranżacji muzealnej ekspozycji. Przyczyną sporów były: sprzeczność interesów, środowiskowe konflikty, urażone ambicje, plotki a nawet pomówienia, słowem: emocje, a w tle – konflikty obozów politycznych szczególnie aktywizujące się przed wyborami lokalnych władz miasta. Nie wdając się w ocenę słuszności używanych wtedy argumentów, warto rozpatrzyć je w szerszym kontekście kulturowym. Patrząc z antropologicznego dystansu, daje się zauważyć wspólną płaszczyznę tych pozornie różnych wypowiedzi. Ujawniają one społeczne postawy wobec zmiany, która jest immanentną cechą kultury, ale reakcje na nie są zróżnicowane. Kluczową przyczyną zmiany kulturowej była polityczna transformacja, rozpoczęta w Polsce w roku 1989, która znacznie przyspieszyła z początkiem XX wieku. Jedną z jej konsekwencji był napływ zachodnio-europejskich wzorów kulturowych, a wraz z nimi refleksja nad dotychczasowym funkcjonowaniem miasta. Poszukiwano formuły działalności dostosowanej do labilnej ponowoczesności. Zmiana nawierzchni placu rynkowego uświadomiła władzom możliwość wykorzystania kubatury zasypanych 150 lat temu podziemi. Wybrana opcja nowatorskiego, multimedialnego muzeum spowodowała konieczność aranżacji równie nowatorskiej ekspozycji. Decyzje prezydenta miasta naruszyły dotychczasowe status quo wyobrażeń i uruchomiły konflikt, który rozgrywał się na różnych płaszczyznach. Po latach projekt, który wtedy wywołał ostre polemiki, spowszedniał, ale jednocześnie zainspirował inne miasta. W ostatnich latach większość muzeów w Polsce staje się wielofunkcyjnymi instytucjami kultury, nauki, edukacji, rozrywki, a także komercji. Znakomicie się odnajdują w świecie nieznanej wcześniej ekspansji muzealnej kultury
In the autumn of 2010, a new museum was opened in Krakow in the historical cellars under the Market Square. The fact that the exhibition held in this cellars was made available to the public allayed the disputes that had lasted for over five years. The controversies concerned mostly the very idea of adapting the underground spaces, as well as archaeological research and the general arrangement of the museum exhibition. Among the many reasons for the disputes, the following were especially visible: conflicts of interests, conflicts within the milieu, personal ambitions, rumours, and even slander; in a word, emotions. Political conflicts, which would flare up before the elections of local authorities, were clearly seen in the background. While not judging the correctness of the arguments used, it is worthwhile to consider all these disputes in a broader cultural context. Looking from the anthropological distance, one can see a common ground of these seemingly varying statements. They reveal social attitudes towards change, which is an immanent feature of culture, but the reactions to it are diverse. The key cause of this cultural change was the political transformation which began in Poland in 1989 and accelerated considerably at the beginning of the 20th century. One of its consequences was the influx of Western European cultural patterns and, parallel with it, a reconsideration of the existing functions of the city centre. The result was the search for a formula proper to the so-called post-modern vision of a city. As the pavement of the market square was scheduled for a change, the authorities became aware of the possibility of making use of the underground cubicles buried 150 years ago. The chosen option of an innovative multimedia museum has resulted in the need to arrange an equally innovative exhibition. The decisions of the mayor of Krakow violated the status quo of perceptions and launched a conflict that would play out on various levels. Years later, that project, which previously caused so many conflicts, has become familiar, almost commonplace; but at the same time it has inspired other cities. In recent years, most of the museums in Poland have become multifunctional institutions of culture, science, education, and also commercial recreation. They are finding their place in the world of an unheard-of expansion of culture
