Przegląd Geograficzny T. 91 z. 3 (2019)

W ostatnich latach wzrosło w Polsce zainteresowanie krajobrazem. W pewnej mierze wynika to z konieczności wdrażania międzynarodowej i krajowej legislacji, jak i większej świadomości ekologicznej społeczeństwa, co wpływa na postrzeganie krajobrazu jako istotnego elementu dobrostanu człowieka. Jednocześnie systematycznie rośnie interdyscyplinarne zainteresowanie badaniami krajobrazu. Prezentowana praca ma charakter teoretyczny, a jej założeniem jest usystematyzowanie i syntetyczne wyjaśnienie kwestii związanych z całościowym ujęciem krajobrazu. W artykule zaprezentowano: (I) wybrane całościowe podejścia do krajobrazu kulturowego ze szczególnym zwróceniem uwagi na wartości dodane obecnego ujęcia; (II) celowość wyodrębnienia krajobrazu zdewastowanego i istotę jego typologicznej odrębności, jako logicznego wnioskowania z wzajemnego oddziaływania systemu antropogenicznego i przyrodniczego w kształtowaniu się jego właściwości, podkreślając zanik wzorców kulturowych w powstawaniu krajobrazu zdewastowanego; (III) inne od dotychczasowego spojrzenie na podział krajobrazu kulturowego; (IV) zarys problemów badawczych dotyczących problematyki łączności, przepuszczalności i przenikalności, uwzględniając różnice w znaczeniu tych właściwości, których diagnoza jest szczególnie istotna w czasie szybko zachodzącej transformacji przestrzeni.

The aim of this theoretical work is to systemize and synthesize selected issues related to the approach to landscape. Presented here are: 1) selected holistic approaches to the cultural landscape, with particular attention paid to the added value of the current approach; 2) the rationale behind the devastated landscape being assigned to a separate category, rather than considered under the “cultural landscape” heading – and the essence of the associated typological separateness, as a logical inference from the interaction of the anthropogenic and natural systems in the formation of landscape properties, which emphasises the disappearance of cultural patterns as a devastated landscape is created; 3) an outline of research themes pertaining to landscape connectivity and permeability, as well as inter-penetration, with parallel depiction of substantive premises underpinning a somewhat different treatment of these properties. Given the progressive withdrawal of the term natural landscape, and also taking account of the category of cultural landscape and the level of anthropogenic pressure, the authors propose the division of the landscape into 3 categories: primary, cultural and devastated. This denotes an intentional separation and distinguishing of the devastated landscape, with the addition of this category justified in terms of the disappearance of cultural patterns that the formation of such a landscape entails.

24 cm