Biomarkers of Alzheimer disease

Zespół otępienny to najczęstszy problem psychiatryczny związany ze starością. Skutki otępienia w chorobie Alzheimera mają swój wymiar zarówno jednostkowy, dotyczący poszcze - gólnych pacjentów, ich rodzin jak i szerszy tj. społeczny i ekonomiczny. Częstość występowania otępienia w chorobie Alzheimera podwaja się po 65 roku życia, co 4,5 roku. Otępienie w chorobie Alzheimera jest chorobą, u której podłoża leży prawdopodob - nie heterogenna etiologicznie grupa zaburzeń związanych ze starzeniem oraz interakcjami genetycznymi i środowiskowymi, powodująca nisz - czenie tkanki mózgowej, co prowadzi do wyraźnego upośledzenia funkcji poznawczych. Najczęściej wymienia - nymi aktualnie koncepcjami łączonymi z procesem neurogeneracji w tym typie otępienia jest teoria kaskady amylo - idowej oraz roli sekretaz i dysfunkcji mitochondriów. Z punktu widzenia skutecznej terapii korzystnie jest postawić jak najwcześniej diagnozę i rozpocząć adekwatne leczenie. Duży postęp w badaniach nad biomarkerami daje nadzieję na dokładną diagnozę przyczyn procesu otępiennego na wczesnym etapie choroby. Do tej pory, biomarkerami najlepiej poznanymi, które można oznaczać w płynie mózgo - wo rdzeniowym i krwi są: β-amyloid, białko tau oraz fosforyzowane białko tau (fosfo-tau). Praca omawia przydat - ność obecnie znanych biomarkerów choroby Alzheimera we wczesnej diagnostyce tej choroby.

Cognitive impairment is one of the most abundant age-related psychiatric disorders. The outcome of cognitive impairment in Alzheimer’s disease has both individual (the patients and their families) and socio-economic effects. The prevalence of Alzheimer’s disease doubles after the age of 65 years, every 4.5 years. An etiologically heterogenic group of disorders related to aging as well as genetic and environmental interactions probably underlie the impairment in Alzheimer’s disease. Those factors cause the degeneration of brain tissue which leads to signifi - cant cognitive dysfunction. There are two main hypotheses that are linked to the process of neurodegenera - tion: (i) amyloid cascade and (ii) the role of secretases and dysfunction of mitochondria. From the therapeutic standpoint it is crucial to get an early diagnosis and start with an adequate treatment. The undeniable progress in the field of biomarker research should lead to a better understanding of the early stages of the disorder. So far, the best recognised and described biomarkers of Alzheimer’s disease, which can be detected in both cerebro - spinal fluid and blood, are: β-amyloid, tau-protein and phosphorylated tau- protein (phospho-tau). The article discusses the usefulness of the known biomarkers of Alzheimer’s disease in early diagnosis.