Excremental taboo, perverse skatology and overcoming shame in the films of Luis Buñuel

Tekst dotyczy najsilniejszego z kulturowych tabu - zakazu ekskrementalnego, czyli awersji wobec wydalin i wstydliwej czynności defekacji. Zakaz ekskrementalny jest przede wszystkim zakazem językowym generującym podział na "wypowiadalne" i "nie-wypowiadalne" (nacechowane jako wstydliwe). Na przykładzie twórczości filmowej Luisa Buñuela zostało pokazane w jakim związku pozostaje wstyd z kategorią tabu i jego przekroczeniem w sztuce surrealistycznej. Nieoczywista "wizja ekskrementalna" u Buñuela, odwracająca stary podział wartości: wysokie/niskie, wytworne/wulgarne, pozytywne/negatywne… a w konsekwencji duma/wstyd, jest wypadkową inspiracji: Sade, A. Artaud, S. Dali, G. Bataille. Przywołane zostały przykłady na: naruszenie tabu jako pretekst do krytyki fundamentów kultury (Złoty wiek), fantazje skatologiczne powiązane z l`amour fou (zwł. Pies andaluzyjski, Gran Casino, Piękność dnia, Mroczny przedmiot pożądania), przedmiot negacji przekształcony w uwznioślony obraz poetycki (Anioł zagłady), zbezczeszczenie stołu (Viridiana), zasadę odwrócenia tabu (Widmo wolności). Odwrócenie wartości u Buñuela - to, co tradycyjnie dezakceptowalne ulega waloryzacji pozytywnej, nawet po epifanię sacrum w przedmiocie profanum - rzutuje na jego konceptualizację wstydu.

The text concerns the strongest of the cultural taboos - an excremental ban, i.e. aversion to excreta and the shameful act of defecation. The excrement ban is primarily a linguistic ban that divides "expressable" and "non-expressive (marked as shameful). The example of filmmaking by Luis Buñuel shows how shame remains with the taboo category and its transgression in surreal art. An unobvious" vision excremental "in Buñuel, reversing the old division of values: high / low, refined / vulgar, positive / negative ... and as a result pride / shame is the result of inspiration: Sade, A. Artaud, S. Dali, G. Bataille. Examples were cited for: taboo violation as an excuse to criticize the foundations of culture (L`Age Dor/ Golden Age), scatological fantasies associated with l`amour fou (Un Chien Andalou/Andalusian Dog, Gran Casino, Belle de Jour/ Beauty of the Day, Cet Obscur Object du Désir/ That Obscure Object of Desire), object of negation transformed into an elevated poetic image (L`Ange Exterminateur/ Angel of Doom), desecration of the table (Viridiana), the principle of turning taboos (La Fantôme de la Liberté/The Phantom of Liberty). Bunuel's reversal of value - what is traditionally unacceptable is subject to positive valorization, even after the epiphany of the sacred in the subject of profane - affects his conceptualization of shame.