Słowo i głos : problem rozmowy w dramacie w ujęciu teoretycznym i historycznym

Słowo i głos jest pracą, której autorka zajęła się problemem fenomenu, jakim jest dramatyczne rozmawianie, traktując je nieco inaczej niż we wspomnianych badaniach, to znaczy odnosząc do dramatu kategorię konwersacji/rozmowy, dialogu prowadzonego z potrzeby bycia, istnienia, przetrwania. Problem ów domaga się umieszczenia na szerszym tle teoretycznoliterackim i historycznoliterackim. Oznacza to konieczność teoretycznego opisu zagadnienia rozmowy (w oparciu o współczesną myśl filozoficzną), a następnie, refleksję nad samą możliwością konwersacji w dramacie (jako zasady kompozycyjnej i tematycznej). Prezentowany w tej książce dobór tekstów i autorów z historii dramatu ostatnich dwóch stuleci (nie licząc Moliera, prawodawcy improwizacji dramatycznej) jest doborem arbitralnym. Autorka sięgnęła do dzieł, które, w jej przekonaniu, realizują najpełniej lub w sposób najciekawszy zasadę konwersacyjności, a równocześnie reprezentują trzy modele dramatu konwersacyjnego. Próba uogólnienia i systematyzacji sprawiła, że wiele zjawisk pośrednich, granicznych lub zbyt indywidualnych zostało pominiętych. Część pracy jest zorientowana na analizę tekstów z polskiej dramaturgii współczesnej i zdaniem autorki "nie rości sobie prawa do ujęcia wszystkich niuansów". Nie daje ona pełnej klasyfikacji gatunków i tendencji, stanowiąc raczej próbę rozeznania i odpowiedzi na pytanie, czy i jak zmieniają się wzorce konwersacyjne w dramacie pomiędzy XIX i XX wiekiem. Podstawowym obszarem zainteresowania Doroty Jarząbek jest w tej partii pracy twórczość innowatorów - poetów piszących w Polsce dla teatru i odkrywających w dramacie nowy wymiar słowa i kontaktu ludzkich jednostek. Jak pisze autorka: “Nie byłoby projektu tej książki, gdyby nie skomplikowany świat współczesnego dramatu, świat Estragona, Vladimira, Starej Kobiety, gadających palców Białoszewskiego i gadających filozofów u Herberta. Na tym tle łatwość, z jaką postacie dramatów dziewiętnastowiecznych i wcześniejszych dochodzą do głosu w cieplarniach salonu, każe się zastanowić, co takiego zmieniło się w świecie i w świadomości kulturowej. Pisanie o rozmowie jest również odpowiedzią na rzekomy lub prawdziwy kryzys dialogu w dzisiejszym świecie.