Introduction. There is a general agreement that regular
physical activity should be recommended for patients
with type 1 diabetes mellitus (T1DM), as it positively
affects blood pressure and lipid levels and diminishes
the risk of T1DM complications. Aim of this study was
to search for a correlation between lactate level, degree of fatigue, and patient-reported physical activity
in T1DM patients while trekking up to 3000 meters
above sea level (masl).
Material and methods. Study group consisted of 19
participants (2 women) in mean age of 31 years with
T1DM who summited 3000 masl in Alps. Clinical information was taken from patient questionnaire, personal
insulin pumps and blood analysis (glucose, lactate
level). Additionally patient self-assessment of physical
activity and fatigue (Borg scale) was used.
Results. Declared physical activity in the last six
months correlated with the initial, second, and final
ratings of fatigue according to the Borg Scale during
the expedition day, p = 0.02, r = -0.65; p = 0.02, r =
-0.54; p = 0.01, r = -0.61, respectively. Blood lactate
levels tended to increase with duration of exercise
and altitude. Also, the average level of lactate on the
expedition correlated with the average level of fatigue
(p = 0.02, r = 0.57).
Conclusion. Before undertaking day-long mountain
trekking, T1DM patients with a sedentary lifestyle
should improve their fitness. The measurement of
lactate levels can be a useful tool to predict fatigue as
measured with the Borg Scale.
Wstęp. Pacjenci z cukrzycą typu 1, bez szczególnych przeciwwskazań, powinni być zachęcani do dużej aktywności fizycznej. Jedną z form tego rodzaju aktywności mogą być wyprawy górskie. Optymalizacja kontroli metabolicznej w trakcie intensywnego wysiłku w warunkach górskich ciągle pozostaje jednak dużym wyzwaniem. Celem niniejszej pracy było poszukiwanie związków między ocenianymi w trakcie wyprawy górskiej poziomem zmęczenia (10-stopniowa skala Borga) a stężeniem mleczanów, średnią glikemią w samokontroli (dane z ankiety i prowadzonego dzienniczka samokontroli) oraz deklarowaną wcześniejszą aktywnością fizyczną grupy chorych z cukrzycą typu 1. Materiał i metody. W wyprawie górskiej na wysokość 3000 m. n.p.m. w Alpach (Similaun Hütte 3019 m. n.p.m., Alpy Otzelskie) udział wzięło 19 osób (w tym 2 kobiety) chorych na cukrzycę typu 1 w wieku średnio 31 lat, ze wskaźnikiem masy ciała (BMI) wynoszącym 23,5 kg/m2, średnim odsetkiem HbA1c 6,5% (5,4-7,8%), chorujących średnio od ponad 12 lat, bez późnych powikłań cukrzycowych. Większość była leczona za pomocą osobistej pompy insulinowej (2 osoby - wielokrotne wstrzyknięcia insuliny). Wszyscy uczestnicy wypełniali w dniu wyprawy autorski kwestionariusz dotyczący uprzedniej aktywności fizycznej, pobierano im krew włośniczkową w celu oznaczenia stężenia mleczanów w 4 punktach czasowych: na początku wyprawy, na 2500 m n.p.m., na 3019 m. n.p.m. oraz po powrocie do autokaru. Do oceny związku między zmiennymi zastosowano korelację nieparametryczną Spearmana. Analizy statystyczne wykonano w programie R wer. 3.2.3. Dodatkowo uwzględniono ocenę własną aktywności chorych i odczuwanego przez nich zmęczenia (w skali Borga). Wyniki. Początkowy, końcowy oraz średni poziom zmęczenia według skali Borga korelował negatywnie z deklarowaną aktywnością fizyczną w ostatnim półroczu (od braku aktywności aż do dużej aktywności, 8 stopni), odpowiednio p = 0,02, r = -0,65; p = 0,02, r = -0,54; p = 0,01, r = -0,61. Ponadto średni poziom zmęczenia (3,6 w skali Borga) korelował ze średnim stężeniem mleczanów. Nie stwierdzono istotnych korelacji pomiędzy poziomem zmęczenia a średnimi glikemiami w dniu wyprawy. Wnioski. Przed całodniową wyprawą górską chorzy z T1DM prowadzący siedzący tryb życia powinni poprawić swoją sprawność fizyczną. Pacjenci z cukrzycą typu 1 wykonujący regularnie ćwiczenia fizyczne wykazują lepszą adaptację ustrojową do wysiłku w warunkach wypraw wysokogórskich
