Purpose: Virtual reality (VR) is a relatively new technology that has been used in psychiatric research on various types of mental disorders, including psychotic disorders, for over 25 years. The authors of this article present the aims and assumptions of virtual reality use, its most important theoretical concepts, key concepts, technology characteristics, as well as virtual environments, social interactions that occur within them, ethical aspects, safety issues and adverse effects related to VR. Views: The authors discuss basic concepts of the VR environment and its impact on the users. They remain sensitive to ethical aspects related to research that use this technology. They describe certain specificities of virtual environments, the impact of their quality on the recipients and the conditions that have to be met in order to have an effective impact on them. They analyse research on the safety of VR for healthy individuals and psychiatric patients and present possible side effects. They discuss virtual embodiment techniques, the characteristics of social interactions in the virtual world and the possibilities of conducting research with the use of this environment. Conclusions: Virtual reality is a relatively safe method, not causing many undesirable effects. However, ethical aspects related to long-term threats require further research. It enables ecologically valid research to be conducted while maintaining a high level of standardization. The mapping of simple social interactions is relatively accurate, even with the use of non-photorealistic virtual environments. The possibility of creating virtual embodiment illusions opens new research perspectives. Key words: virtual reality, paradigm description, presence.
Cel: Wirtualna rzeczywistość (virtual reality – VR) to technologia, która od ponad 25 lat wykorzystywana jest w psychiatrii do badań nad różnymi zaburzeniami psychicznymi, z uwzględnieniem zaburzeń psychotycznych. Autorzy przedstawiają cele i założenia zastosowania VR, najważniejsze zagadnienia teoretyczne, kluczowe pojęcia, charakterystykę technologii, wirtualne środowiska i zachodzące w nich interakcje społeczne, aspekty etyczne, bezpieczeństwo i działania niepożądane związane z wirtualną rzeczywistością. Poglądy: Autorzy omawiają podstawowe pojęcia, kluczowe dla opisu środowiska VR i jego wpływu na użytkowników. Zwracają szczególną uwagę na aspekty etyczne związane z badaniami nad użyciem tej technologii. Opisują pewne swoistości wirtualnych środowisk, wpływ ich jakości na odbiorcę i warunki, które muszą zostać spełnione, aby skutecznie na niego oddziaływały. Analizują prace badawcze dotyczące bezpieczeństwa VR dla zdrowych osób i pacjentów psychiatrycznych oraz przedstawiają możliwe działania niepożądane. Omawiają techniki ucieleśnienia z awatarem, charakterystykę interakcji społecznych w świecie wirtualnym i możliwości prowadzenia badań z wykorzystaniem tego środowiska. Wnioski: Wirtualna rzeczywistość wydaje się stosunkowo bezpieczną metodą, niewywołującą zbyt wielu krótkoterminowych działań niepożądanych, jednak aspekty etyczne związane z długofalowymi zagrożeniami wymagają dalszych badań. Umożliwia to prowadzenie ekologicznie ważnych badań przy zachowaniu wysokiego poziomu standaryzacji. Odwzorowanie prostych interakcji społecznych jest stosunkowo wierne, nawet przy wykorzystaniu niefotorealistycznych wirtualnych środowisk. Możliwość uzyskania iluzji ucieleśnienia z ciałem wirtualnego awatara otwiera nowe perspektywy badawcze.
