Odnowa działalności Chorwackiego Towarzystwa Kulturalnego "Napredak" a potrzeba definiowania narodowego paradygmatu kulturowego Chorwatów w Bośni i Hercegowinie

Description of the activities of the Croatian Cultural Association Napredak from Sarajevo, refurbished in the 1990s, is a pretext to reflect on the role of institutions in defining the cultural identity of Croats from Bosnia and Herzegovina and the opportunity to ask how old forms of organizing social practices work in new geopolitical circumstances (the activity of a renewed society is would be a sort of the returning to the past). Napredak's structure with regard to the current processes of institutionalization raises numerous doubts, but it is a great illustration of the consequences of the specific course of the political transformation process in Bosnia and Herzegovina. This nationally defined cultural institution is present mainly in the Bosnian-Herzegovina public sphere, but also has its branches in Croatia, Austria, Germany, Canada and the United States. In principle, it encourages dialogue and building harmony between the expression of one's own cultural identity and the approach to the heritage shared by all citizens of Bosnia and Herzegovina. This motto is implemented by Napredak branch in Sarajevo. The activity of representatives of intellectual circles connected with other structures of the society shows numerous inconsistencies with regard to the cultivation of one's own cultural identity, as well as different, locally motivated, needs of the recipients of the activities of individual branches.

Opis działalności odnowionego w latach 90. XX wieku Chorwackiego Towarzystwa Kulturalnego Napredak z Sarajewa będzie pretekstem do refleksji nad rolą instytucji w definiowaniu tożsamości kulturowej Chorwatów z Bośni i Hercegowiny oraz okazją do zadania pytania o to, jak w nowych okolicznościach geopolitycznych sprawdzają się stare formy organizowania praktyk społecznych (działalność odnowionego towarzystwa to swoisty powrót do przeszłości). Struktura Napredka w odniesieniu do aktualnych procesów instytucjonalizacji może zastanawiać, stanowi jednak świetną ilustrację konsekwencji specyficznego przebiegu procesu transformacji ustrojowej Bośni i Hercegowiny. Ta definiowana narodowo instytucja kulturalna obecna jest przede wszystkim w bośniacko-hercegowińskiej przestrzeni publicznej, ale swoje oddziały posiada także w Chorwacji, Austrii, Niemczech, Kanadzie i Stanach Zjednoczonych. W założeniu zachęca do dialogu i budowania harmonii pomiędzy wyrażaniem własnej tożsamości kulturowej a podejściem do wspólnego dla wszystkich obywateli Bośni i Hercegowiny dziedzictwa. Dewizę tę w swoim programie realizuje sarajewski oddział Napredka. Działalność przedstawicieli środowisk intelektualnych związanych z innymi oddziałami towarzystwa pokazuje liczne niekonsekwencje wobec tak rozumianego pielęgnowania własnej tożsamości kulturowej, ale też odmienne, lokalnie motywowane, potrzeby odbiorców działań poszczególnych oddziałów.