A residential tower of Henry I of Jawor in Siedlęcin in times of the last Piasts of Świdnica and Jawor

Wieża mieszkalna w Siedlęcinie jest wyjątkowym w skali środkowej Europy XIV-wiecznym obiektem mieszkalno-obronnym. Dotychczasowe badania pozwoliły dość jednoznacznie wskazać księcia Henryka I jaworskiego jako fundatora tego obiektu a szeroko zakrojone badania dendrochronologiczne doprecyzowały okres jego budowy, zamykając go w latach 1313–1315. Ze względu na znaczący stopień rozpoznania obiektu, a przede wszystkim znakomicie zachowane pierwotne elementy drewniane (stropy, relikty komunikacji pomiędzy kondygnacjami, ślady podziałów), siedlęcińska wieża daje podstawy do przeprowadzenia analizy przestrzennej tego obiektu w czasach ostatnich Piastów świdnicko-jaworskich – jej budowniczych i pierwszych właścicieli. Wieża w początkowej fazie miała piwnice przykryte stropami. Zachowane do dziś pierwotne wejście do obiektu znajduje się na poziomie pierwszej kondygnacji (w elewacji południowej) i zamykane było systemem dwóch zasuw (rygli). Okna parteru pierwotnie były szczelinowe, natomiast piętrze na trzech kolejnych piętrach miały postać okien wnękowych, z których część wzbogacona była o sedilia i miała gotyckie obramienia o wykroju trójliścia (ich najdoskonalsze przykłady zachowały się na drugim piętrze). Ślady podziałów wnętrz, zapewne jeszcze XIV-wiecznych, czytelne są jedynie na drugim piętrze, gdzie istniały trzy pomieszczenia (zdobiona malowidłami aula, „ciepła izba” i retirada). Również pierwotne są zapewne oba wykusze latrynowe we wschodniej ścianie tej kondygnacji (powiązane z „ciepłą izbą” i retiradą). Pojedyncze przesłanki przynoszą informacje o lokalizacji najstarszych urządzeń grzewczych. Zlokalizowane zostały też miejsca, w których znajdowały się pierwotne schody pomiędzy kondygnacjami. Dach opierał się na przedpiersiu zwieńczonym krenelażem, za którym funkcjonował chodnik bojowy. Zapewne od początku istnienia wieża otoczona była fosą oraz murowanym obwodem obronnym, którego fragmenty odkryto podczas badań archeologicznych. W obecnej bryle dworu odkryto późnośredniowieczną wieżę bramną, ze śladami po oparciu konstrukcji prowadzącego do niej mostu.

A residential tower at Siedlęcin is a unique within Central Europe example of residential and defensive structure. The research conducted thus far makes it possible to almost explicitly indicate Duke Henry I of Jawor as its founder, while a dendrochronological analysis gives evidence for a more precise dating between 1313 and 1315. Due to a significant degree of identification of the object and, above all, the remarkably preserved original wooden elements (structural ceilings, relics of communication passage¬ways between the storeys, traces of partitions), the Siedlęcin tower can serve as ground for a spatial analysis of the structure in the time of the last Piast dukes of Świdnica and Jawor – its constructors and first owners. In its initial phase, the tower had basements covered with ceilings. The preserved original entrance to the tower is located on the first floor level (in the southern façade) and was locked by a system of two locks (bolts). Originally, there were slit windows on the ground-floor, and recessed windows on the three upper floors, some of them enriched with sedilia with a Gothic trefoil window frames (the best examples are preserved on the second floor). The traces of interior divisions, probably made in the fourteenth century, are readable only on the second floor, where three separate rooms existed (a hall decorated with paintings, a “warm room”, and a privy). Probably also original are two projecting latrines on the eastern wall of this storey (related to the “warm room” and the privy). There is some evidence about the location of the oldest heating equipment. Also, it has been made possible to indicate the places of original stairs between the floors. The roof was placed on a parapet topped with crenels, behind which there was a wall-walk. Probably from the very beginning, the tower was surrounded by a moat and a stone defensive perimeter the fragments of which were discovered during archaeological research. In the present body of the building in front of the ducal tower remains of a late medieval gate tower were discovered.