Kompetencje społeczne a możliwości aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnością intelektualną na otwartym rynku pracy

W artykule wymieniono przyczyny i skutki niskiego poziomu aktywności zawodowej osób z niepełnosprawnością intelektualną (NI). Na podstawie sondażu przeprowadzonego z pracownikami otwartego rynku w Krakowie w 2018 r. zidentyfikowano bariery i szanse współpracy zawodowej osób w normie intelektualnej i osób z niepełnosprawnością intelektualną. Zaproponowano model edukacji i kontaktu młodzieży w normie intelektualnej z młodzieżą z NI, zwiększający szanse na otwarcie się rynku pracy na zatrudnianie osób z NI. Wykorzystując obserwację uczestniczącą zajęć przedsiębiorczości we wspólnej grupie, zaproponowano podejście integracyjne, tzw. inkluzji społecznej, w którym zasadniczą rolę podczas lekcji pełni trening kontaktów międzyludzkich (poznawczo-behawioralny) oraz nauczanie praktyczne - zewnętrzne (w rzeczywistych sytuacjach). Obserwacji poddani byli uczniowie ze Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego nr 3 w Krakowie oraz studenci Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego.

The article lists the causes and effects of the low level of professional activity of people with intellectual disabilities (NI). On the basis of a survey with service employees, identified were barriers and chances of professional cooperation between people in the intellectual norm and people with intellectual disability. The paper presents a new model of education of young people with intellectual disabilities, to improve employment opportunities. Using the participant observation of entrepreneurship activities in a joint group, an integrative approach was proposed, i.e. social inclusion, in which training in interpersonal contacts (cognitive-behavioural) and practical teaching - external (in real situations) - play an essential role during the lesson. The study was conducted with the participation of middle school students with moderate and significant intellectual disability from the Special Education and Training Centre No 3 in Krakow (SOSW 3). Co-participants in the study were students from the Institute of Geography and Spatial Management of the Jagiellonian University.