Przedmiotem badań była Izbica, wieś położna płd.-wschodniej części Polski, w województwie lubelskim. Leży ona na Wyżynie Lubelskiej, w dolinie Wieprza. Dobre gleby i ciepły klimat sprzyjają rolnictwu, a malowniczy krajobraz stwarza też korzystne warunki dla turystyki. Wieś powstała w XV w. lecz szybki jej rozwój zaczął się w XVIII w., gdy nadano jej prawa miejskie i przeniesiono tam Żydów z sąsiedniej Tarnogóry. Przez dwieście lat było to miasteczko z ludnością niemal wyłącznie żydowską, co było wyjątkowe w Polsce. Dzięki gospodarczej aktywności Żydów i wybudowaniu szosy i linii kolejowej z Lublina do Zamościa, Izbica stała się ważnym ośrodkiem, choć rosyjskie władze pozbawiły ją praw miejskich. W 1939 r. było tu około 5 tys. ludności. Podczas II wojny światowej hitlerowcy wymordowali prawie wszystkich Żydów, a miasto zniszczyli. Odbudowana Izbica odzyskała swe znaczenie, lecz ma obecnie tylko około 2 tys. mieszkańców. Z dawnej zabudowy nic prawie nie pozostało, choć wieś ma nadal przedwojenny układ przestrzenny. Zagładę Żydów upamiętniają liczne pomniki.Izbica jest centrum administracji i usług dla dużej gminy ( 25 wsi, 8,5 tys. ludności), dzieląc jednak część z tych funkcji z sąsiednią Tarnogórą, wsią dwukrotnie mniejszą i też pozbawioną miejskich praw w XIX w. Rolnictwo jest tu na niskim poziomie, zakładów przemysłowych brak, a turystyka ogranicza się do wizyt Żydów z zagranicy.Plany rozwoju Izbicy zakładają jednak pobudzenie rozwoju rolnictwa i turystyki, a także (na niewielką skalę)- przemysłu. Podobnie widzą przyszłość swojej wsi ankietowani przez autora mieszkańcy. Pamiętają oni o miejskim niegdyś statusie Izbicy i pragną jego przywrócenia, co jednak obecnie jest nierealne. Najsłabszą stroną badanej miejscowości jest brak miejsc pracy, co powoduje odpływ młodych i aktywnych mieszkańców. Władze gminy podjęły współpracę z gminą Winterlingen w Niemczech, poprawiając stan infrastruktury i liczą na dotacje z Unii Europejskiej
The author has dealt with Izbica, a village situated in the south- eastern part of Poland (the Lublin voivodeship), in the Wieprz River Valley, within the Lubelska Plateau. Fertile loess soils and warm climate are favourable for farming, a picturesque landscape is attractive for tourists.Izbica was founded in the 15 th c., but it’s boom was initiated in the 18 th c., when an urban chart was given to the village and Jews from the Tarnogóra Town nearby were transferred to Izbica. During some 200 years this was the town populated by Jews- the only one in Poland. Due to an activity of these Jews, the town, lying by the road and rail- way Lublin- Zamość became an important centre of local industry and trade, although Russian authorities deprived Izbica of the urban status in 1986. The population number reached 5000 in 1939 but soon the was outburst. Nazis murdered nearly all Izbica’s Jews and destroyed their houses. The reconstructed village has regain it’s importance, but the number of inhabitants amounts 2025 only (in 2011). The prewar spatial pattern still exists, but the buildings are new. The Holocaust is commemorated by numerous monuments in Jewish cemetery and in the former city- centre. Izbica nowadays is the centre of management and services for rural community consisted of 25 villages, with 8,5 thous. Inhabitants, although the second greatest centre of those functions is Tarnogóra nearby, also the ex- town since 1896. The agriculture is underdeveloped at Izbica, there is no industrial plants, village is visited only by Jews from abroad. According to plans, prepared by the Izbica commune authorities, the discussed village should developed agriculture and tourism, and also industry of local importance. The same is the opinion of inhabitants of the village, interviewed by the author. They still remember that Izbica was the town (140 years ago!) and want this status would restored. Actually, this is impossible. The weakest size of Izbica is the lack of jobs, causing an outflow of the young and active part of it’s population. The commune co- operates with German Winterlingen Community tries, to improve the technical infrastructure- and applies for the European Union subventions.
