Ocena klinicznych i neurofizjologicznych następstw zakończonego leczenia dziecięcej ostrej białaczki limfoblastycznej

Modem treatment programs of acute lymphoblastic leukemia (ALL) resulted in high cure rate of children. Long-term survival of children who had ALL prompt to examine their quality of life, including mild restrictions of their psychophysical activity. Pharmacotherapy of life-threatening diseases needs to be adjusted to strike a balance between effectiveness and side effects of used medications. Modern chemotherapeutics used in ALL treatment are highly effective however associated with many side effects, including central nervous system. Peripheral polyneuropathy is one of the most common side effect of many chemotherapeutics. Stroke-like symptoms, encephalopathy and cranial nerves impairment are the most worrying of central nervous system symptoms. However, vegetative nervous system impairment may lead to bowel paralysis, constipation, orthostatic hypotonia or even arrhythmia. In order to avoid permanent sequelae of ALL treatment, side effects concerning central and peripheral nervous system need to be diagnosed and treated as soon as its possibile. In spite of active research, mechanisms of majority advers events of anticancer drugs remain unclear. Mild clinical and neurophysiological impairment of peripehral nervous system and muscles is sometimes observed several years after treatment termination. Neurophysiological examinations are very useful in diagnostics of these central and peripheral sequelae. Influence of ALL treatment on electroencephalography examination is best known. Influence of ALL treatment on electroneurography, electromyography parameters, egzogenous and particularly endogenous evoked potentials is less known.

Nowoczesne programy leczenia ostrej białaczki limfoblastycznej (ALL) umożliwiły wyleczenie wysokiego odsetka dzieci. Długoletnie przeżycia pacjentów chorujących w wieku dziecięcym na ALL zachęcają do poznania jakości ich życia, w tym również łagodnych, często ukrytych, ograniczeń ich aktywności psychofizycznej. Farmakoterapia groźnych dla życia chorób wymusza niejednokrotnie trudne merytorycznie i emocjonalnie balansowanie między niepożądanymi objawami toksycznymi stosowanych leków a korzyściami terapeutycznymi wynikającymi z ich zastosowania. Nowoczesne chemioterapeutyki używane w leczeniu ALL cechuj ą się wysoką skutecznością, jednak ich stosowanie obarczone jest niejednokrotnie wieloma powikłaniami ogólnoustrojowymi, w tym również ze strony układu nerwowego. Polineuropatia obwodowa jest jednym z częściej spotykanych objawów niepożądanych związanych ze stosowaniem wielu chemioterapeutyków. Wśród objawów ośrodkowych największy niepokój wzbudzają objawy udaropodobne, encefalopatia oraz uszkodzenie nerwów czaszkowych. Z kolei zajęcie układu wegetatywnego może prowadzić do niedrożności porażennej jelit, zaparć czy też hipotonii ortostatycznej, a także zaburzeń rytmu serca. Aby uniknąć trwałych następstw leczenia, powikłania w zakresie ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego w czasie leczenia ALL wymagają szybkiej diagnozy i leczenia. Pomimo szeroko zakrojonych badań mechanizmy powstawania większości niepożądanych następstw terapii lekami przeciwnowotworowymi pozostają niejasne. Niekiedy niezbyt nasilone następstwa kliniczne i neurofizjologiczne w obwodowym układzie nerwowym oraz mięśniach są obserwowane nawet wiele lat po zakończeniu leczenia. Badania neurofizjologiczne cechują się dużą przydatnością w diagnostyce tych ośrodkowych i obwodowych następstw. Najlepiej poznano wpływ leczenia ALL na obraz badania elektroencefalograficznego. Mniej znane są natomiast wpływ ALL i jej leczenia na parametry badania elektroneurograficznego, elektromiograficznego, a także potencjałów wywołanych egzogennych, a szczególnie endogennych.