Nikolai Berdyaev’s and Vladimir Solovyev’s philosophy of creativity.

Zadaniem niniejszej pracy jest wyjaśnienie pojęcia twórczości na gruncie metafizyki bogoczłowieczeństwa. Autor pragnie ukazać myśl Mikołaja Bierdiajewa i Władimira Sołowjowa jako całościowy projekt filozoficzny, który można nazwać filozofią twórczości.W rozdziale pierwszym zaprezentowane są tezy, które mają zostać dowiedzione. Zdefiniowany zostaje termin bogoczłowieczeństwo. Rozdział II stanowi próbę interpretacji filozofii Mikołaja Bierdiajewa poprzez pojęcie twórczości. Rozpoczyna go przedstawienie sylwetki filozofa i systematyzacji jego dzieł. Dalej zostaje wyłożona antropologiczna podstawa jego myśli w oparciu o dwa założenia: pierwszym jest biblijne przedstawienie człowieka jako obrazu i podobieństwa Bożego; drugim personalistyczne ujęcie istoty ludzkiej. Pozwala to na wyjaśnienie głównych pojęć metafizyki Bierdiajewa i na wyprowadzenie definicji człowieka jako twórcy. Kolejne podrozdziały poświęcone są Bierdiajewowskim rozważaniom nad twórczością. Ukazana jest ontologia twórczości poprzez wyjaśnienie związku twórczości z wolnością. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania: czym jest twórczość, jaki ma charakter oraz czym różni się twórczość człowieka od twórczości Boga? Następnie uwaga zostaje zwrócona na etyczny aspekt aktu twórczego – przywołany jest dialogiczny rys filozofii Bierdiajewa i jego koncepcja rozwoju etyki judeochrześcijańskiej. Dalej podjęty jest namysł nad czynnikami, które powstrzymują zaistnienie twórczości w świecie. Rozpatrzone zostaje zjawisko obiektywizacji oraz istnienia zła. Kolejny podrozdział wypełniony jest rozważaniami na temat tego, jak twórczość konkretnej osoby wpływa na społeczeństwo oraz wszechświat. Na koniec zaprezentowane są najpoważniejsze zarzuty, jakie badacze wysuwają przeciwko koncepcji Bierdiajewa. Rozdział III ukazuje prekursorską względem Bierdiajewa myśl Władimira Sołowjowa. Zadaniem autora jest odszukanie w jego systemie filozoficznym wątków filozofii twórczości. Poprzedzone jest to ogólnym zarysem poglądów XIX-sto wiecznego myśliciela , dokonanym przez wyjaśnienie dwóch kluczowych dla niego idei: wszechjedności i bogoczłowieczeństwa. Pozwala to następnie przeanalizować pojęcia, w których można odnaleźć Bierdiajewowski sens twórczości. Pierwszym z nich jest wolna teurgia. Drugim miłość – jako twórcze odtwarzanie jedności bytu ludzkiego. Trzecim syzygia, termin wpisany w wewnętrzną dialektykę Boga i człowieka. W następnej kolejności rozważona zostaje obecność tematu twórczości w ostatnim, budzącym kontrowersje badaczy, okresie życia filozofa. W oparciu o dokonane ustalenia autor rekonstruuje filozofię twórczości Sołowjowa i konfrontuje ją z propozycją Bierdiajewa.W rozdziale IV autor powraca do filozofii Bierdiajewa, aby uzupełnić wcześniejsze rozważania o odpowiedź na pytanie o cel twórczości, czyli o jej właściwy sens. Przedstawiona zostaje eschatologia Bierdiajewa, rozważony zostaje problem kontynuowania dzieła stworzenia i nadejścia apokalipsy. Akt twórczy rozpatrzony w odniesieniu do prawosławnej wizji zbawienia (theosis) jest ostatecznie utożsamiony z paruzją i powszechnym zmartwychwstaniem. Ostatni rozdział pełni funkcję podsumowania, jest zebraniem wniosków i oceną projektu rosyjskiej filozofii twórczości.

The purpose of the present thesis is to explain the notion of creativity on the grounds of metaphysics of Godmanhood. The author wishes to present the thought of Nikolai Berdyaev and Vladimir Soloviov as an all-inclusive philosophical project that could be referred to as the philosophy of creativity.The first chapter contains propositions that are to be proved and the definition of the notion of Godmanhood.The second chapter is an attempt at interpreting the philosophy of Nikolai Berdyaev through the notion of creativity. It begins with the philosopher’s biography and a systemic approach to his works. Next, an anthropological foundation of his thought is presented that is based on two assumptions: the first being a Biblical presentation of man as the image and likeness of God; the second being the personalistic notion of the human being. This allows for explaining the two major terms in Berdyaev’s metaphysics and deriving the definition of man as a creator. The following sub-chapters focus on Berdyaev’s preoccupation with creativity. Ontology of creativity is shown through explanation of the relation between creativity and freedom. The author searches for answers to the following questions: what is creativity, what is its nature, and in what does human creativity differ from God’s creativity? Subsequently, emphasis is put on the ethical aspect of a creative act – a dialogical nature of the philosophy of Berdyaev and his concept of development of Judeo-Christian ethics are referred to. Then, consideration is given to the factors that inhibit the occurrence of creativity in the world. The phenomenon of objectivisation and the existence of evil are examined. Another sub-chapter contains reflections on how creativity of a specific person influences the society and the universe. Finally, the most serious charges that researchers bring against Berdyaev’s concept are discussed.The third chapter presents the thought of Vladimir Soloviov who was Berdyaev’s predecessor. The author’s aim is to find in Soloviov’s philosophical system the notions of the philosophy of creativity. This is preceded with a general outline of the thought of the 19th-century thinker by explaining the two ideas that were of key importance to him: All-Unity and Godmanhood. There follows a review of the notions in which Berdyaev’s sense of creativity may be found. The first is free theurgy. The second is love – as a creative recreation of the unity of human being. The third one is syzygy – a notion inherent in the internal dialectics of God and man. Subsequently, reflections focus on the presence of the issue of creativity in the last period of the philosopher’s life that raises most controversies among researchers. Based on the findings, the author reconstructs Soloviov’s philosophy of creativity and confronts it with Berdyaev’s proposition.In the fourth chapter, the author returns to the philosophy of Berdyaev to complete previous reflections with an answer to the question about the purpose of creativity, or its proper sense. Berdayev’s eschatology is presented, and consideration is given to the issue of continuity of the act of creation and the coming of the apocalypse. Reviewed in terms of the Orthodox vision of salvation (theosis), a creative act is in the end identified with parousia and a common resurrection.The last chapter provides a summary in the form of conclusions and assessment of the project of the Russian philosophy of creativity.