Mangan jest metalem o barwie szarobiałej. Jest pierwiastkiem przejściowym grupy 7/VIIb układu okresowego. Największą trwałość wykazuje na +II stopniu utlenienia. Jest on reaktywny, rozpuszcza się w kwasach, wykazuje właściwości amfoteryczne. Metal ten posiada zdolność tworzenia bardzo wielu związków nieorganicznych jak i organicznych. Jego związki z wyjątkiem fosforanu i węglanu rozpuszczają się w wodzie. Mangan jest dość rozpowszechnionym pierwiastkiem w przyrodzie. Znaleźć go można w licznych minerałach, w postaci krzemianów, tlenków czy węglanów. Mangan jest pierwiastkiem niezbędnym dla organizmów człowieka, zwierząt i roślin. Mangan bierze udział w budowie i degradacji białek i kwasów nukleinowych, metabolizmie amin biogennych. Niedostateczna zawartość tego pierwiastka w ustroju zaburza funkcje ośrodkowego układu nerwowego. Mangan bierze udział w różnych procesach fizjologicznych, przede wszystkim jako składnik lub kofaktor enzymów regulujących metabolizm glukozy i innych węglowodanów, lipidów łącznie z cholesterolem, oraz białek.Związki manganu wchłaniane są do organizmu w układzie oddechowym i z przewodu pokarmowego. U człowieka mangan występuje głównie w mózgu, wątrobie, nerkach i kościach. Jest on również endogennym składnikiem tkanek i płynów ustrojowych.Związki manganu mają wielorakie zastosowanie. Mangan jest przeważnie wykorzystywany jako utleniacz w procesach metalurgicznych. Jest również stosowany do wytwarzania stopów metali żelaznych i nieżelaznych, takich jak brąz manganowy, niezbędnych do otrzymywania stali, oraz stopów z miedzią, niklem lub glinem. Do produkcji żelaza i stali wykorzystuje się 85-95 % otrzymanego manganu. Obecność tego metalu w stali zwiększa jej wytrzymałość, twardość oraz odporność na zużycie. Ponadto polepsza właściwości kowalne i walcownicze stali.Narażenie zawodowe na mangan występuje w górnictwie rud manganowych, w hutnictwie, przy odlewaniu i rafinacji manganu. Wyróżnia się sześć głównych sektorów gospodarki, w których wykorzystuje się mangan, gdzie występuje narażenie na ten metal: otrzymywanie stopów metali, produkcję stali, spawanie, produkcję ogniw galwanicznych, otrzymywanie i stosowanie preparatów rolniczych i pigmentów, otrzymywanie farb i szkła. W przewlekłym zatruciu manganem u ludzi przeważają zaburzenia ze strony układu nerwowego i oddechowego. Przy stosunkowo niskich poziomach narażenia zawodowego występują zaburzenia neurobehawioralne o charakterze subklinicznym. U zwierząt laboratoryjnych w warunkach narażenia powtarzanego obserwowano zmiany w metabolizmie neuroprzekaźników oraz zaburzenia neuroczynnościowe. Mutagenne działanie manganu jest słabo zaznaczone. Mangan nie jest klasyfikowany jako czynnik rakotwórczy. Brak jest również jednoznacznych dowodów na wpływ manganu na rozrodczość. Profilaktyczne działania w przemyśle, których celem jest zabezpieczenie pracowników przed skutkami narażenia na mangan, polegają na kontroli stężeń tego metalu w powietrzu i przestrzeganiu wielkości najwyższych dopuszczalnych stężeń tego metalu.
Manganese is a silvery-grey metal. It is considered a transition element and is placed in group seven (former group 7B) of the periodic table of the chemical elements. Its most stable oxidation state is +2. Manganese is reactive, soluble in acids, has amphoteric properties qualities and builds up many, both organic and inorganic compounds, which, apart from manganese phosphate and carbonate, dissolve in water.Manganese is widespread in nature. It is found in various minerals in forms of silicates, oxides and carbonates. Manganese is indispensible for living organisms of human, animals and plants. It is involved in the building and degradation of proteins and nucleic acids, in the biogenic amine metabolism. Manganese deficiency results in malfunctioning of the central nervous system. Manganese takes part in many physiological processes either as a reactant or a cofactor for a number of enzymes regulating the metabolism of glucose, carbohydrates, lipids, including cholesterol, and proteins.In human body manganese compounds are absorbed in the respiratory system and from the digestive track. Most of manganese contained in human body is found in brain, liver, kidneys and bones. It constitutes endogenous component of tissues and body fluids.Manganese compounds have a lot of applications. The element itself is usually used as an oxidizer in metallurgy. It is also used for production of ferrous and non-ferrous metal alloys, such as manganese bronze, which are in turn necessary for producing steel and copper, nickel and aluminum alloys. 85 to 95% of the received manganese is used for production of iron and steel. In the latter manganese contributes to endurance, hardness and resistance to wear and tear. Moreover, it makes it more flexible to blacksmithing and steam-rolling. Jobs involving exposure to manganese are those in manganese mining, purification and metal casting. There are six main sectors of economy whose employers are exposed to this very element: metal alloys and steel production, welding, galvanic cells, production and application of agricultural preparations and pigments, production of paint and glass.Chronic intoxication with manganese may, for the most part, impede the functioning of nervous and respiratory systems. Relatively low exposure levels result in subclinical neurobehavioural disturbances.Animals exposed repetitively to manganese under laboratory conditions displayed changes in the metabolism of neurotransmitters. Mutagenic activity of manganese is insignificant hence usually not talked about. Manganese is not classified as a carcinogenic agent. There is also no unambiguous data on its impact on reproductive health.Preventive actions aimed at protecting people whose jobs are connected with increased exposure to manganese include controlling its concentration in the air and maintaining it within the safe range.
