" Z antroponimii słowackiej: nazwiska mieszkańców Preszowa"

The subject of this thesis is an analysis of the Slovak surnames - both at word-formation and etymological levels. The surname plays a major role in society, it is necessary to identify the individual. Man does not choose a surname himself, but inherits it. The surname emerged as a result of evolution and its current form was formed in Slovakia between the sixteenth and eighteenth centuries. It is under the protection of the law. In addition, the surname is also an important element of language. Like the name or nickname belongs to personal names and is the subject of onomastics. Surname as part of the language can be analyzed at various levels. Although today the prime function of the surnames is identification of individuals, it is possible to investigate what is its etymological, that is original meaning. Analysis of the most common surnames of Prešov’s inhabitants demonstrated who were their first owners - what were they occupations or personal qualities. The origin of the surnames also showed Prešov’s as a multicultural frontier-town.

Tematem niniejszej pracy jest analiza językowa nazwisk Słowaków – zarówno na płaszczyźnie słowotwórczej, jak i etymologicznej. Nazwisko odgrywa bardzo ważna rolę w społeczeństwie, jest potrzebne do identyfikacji jednostki. Człowiek nie wybiera sobie sam nazwiska, lecz je dziedziczy. Nazwisko powstało w wyniku ewolucji, a jego obecna forma ukształtowała się na Słowacji pomiędzy XVI a XVIII wiekiem. Znajduje się ono pod ochroną prawa. Oprócz tego, nazwisko jest także ważnym elementem języka. Podobnie jak imię, czy przydomek należy do osobowych nazw własnych i jest przedmiotem onomastyki. Nazwisko jako element języka może podlegać analizie na różnych płaszczyznach. Choć współcześnie nazwiska spełniają przede wszystkim funkcję identyfikacyjną, można zbadać jaki jest jego etymologiczne, czyli pierwotne znaczenie. Analiza najczęstszych nazwisk Preszowian wykazała, kim byli pierwsi ich nosiciele – jakie zawody wykonywali, bądź jakimi odznaczali się cechami. Pochodzenie nazwisk poświadczyło także wielokulturowy i pograniczny charakter Preszowa.