Neurobiologiczne efekty terapii poznawczo-behawioralnej depresji i zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego. Przegląd wyników badań przeprowadzonych z użyciem technik neuroobrazowania

This paper reviews neurobiological effects of cognitive-behavioral therapy for depression and obsessive-compulsive disorder. The analyzed experiments were conducted with the use of neuroimaging – fMRI and PET. Scientific data shows that cognitive-behavioral treatment normalizes activity in specific brain regions. As for depression, results are ambiguous. The most frequently observed brain patterns are associated with a decreased activity in vmPFC, vACC, amygdala, thalamus, and increased in dmPFC and dACC. Regarding obsessive-compulsive disorder results of therapy include diminished activity in the right caudate nucleus as well as normalization of OFC – striatum - thalamus circuit hyperactivity. Interestingly, results of some studies reveal opposite effects of cognitive-behavioral treatment and pharmacotherapy for depression, and parallel for obsessive-compulsive disorder. Important predictors of successful depression treatment are associated with activities in two brain regions: increased in amygdala and reduced in ACC. With regard to the obsessive-compulsive disorder, the main indicator of treatment success is a higher activation of OFC. Clinical application of this research would improve the effectiveness of treatment for mental disorders.

Praca przeglądowa dotyczy neurobiologicznych efektów terapii poznawczo-behawioralnej depresji i zaburzenia obsesyjno–kompulsyjnego. Przeanalizowane eksperymenty przeprowadzone zostały z użyciem technik neuroobrazowania – fMRI i PET. Wyniki badań wskazują, iż terapia poznawczo-behawioralna normalizuje patologiczne aktywacje mózgowe. Dane dotyczące depresji nie są jednoznaczne, ale do najczęściej obserwowanych zmian po terapii należą: obniżenie aktywacji w brzuszno-przyśrodkowej korze przedczołowej, brzusznych obszarach przedniego zakrętu obręczy, ciele migdałowatym i wzgórzu oraz podwyższenie aktywacji w grzbietowo-przyśrodkowej korze przedczołowej i w części grzbietowej przedniego zakrętu obręczy. Terapia poznawczo–behawioralna zaburzenia obsesyjno–kompulsyjnego skutkuje redukcją aktywacji w prawym jądrze ogoniastym i normalizacją hiperaktywacji sieci kora oczodołowo-czołowa – prążkowie – wzgórze. Zaobserwowano odwrotne wzorce zmian metabolizmu mózgowego w wyniku psychoterapii depresji i leczenia antydepresantami. W przypadku zaburzenia obsesyjno–kompulsyjnego efekty farmakoterapii i psychoterapii są jednakowe. Do zidentyfikowanych predyktorów sukcesu terapii poznawczo-behawioralnej depresji należą głównie podwyższona aktywacja w obszarze ciała migdałowatego i obniżona w rejonie przedniego zakrętu obręczy. Podwyższona aktywacja kory oczodołowo-czołowej jest wskaźnikiem skuteczności terapii poznawczo-behawioralnej zaburzenia obsesyjno–kompulsyjnego. Zastosowanie wiedzy dotyczącej neurobiologicznych efektów terapii poznawczo-behawioralnej w praktyce klinicznej wiązałoby się ze zwiększeniem efektywności leczenia zaburzeń psychicznych.