Powództwa z tytułu wrongful birth w świetle klauzuli sumienia w Polsce na przykładzie sprawy pani Alicji Tysiąc

The presented paper focuses on the admissibility of legal abortions and on the potential consequences of the law infringement with the analysis of some important examples of judgments in this regard. The first chapter has been based on the concept and definitions of abortion, the essential elements of the notion on the legal grounds. definition. Describing different approaches to the issues concerning the abortion the paper constitutes the attempt for the answers regarding fundamental questions on the current rules in this respect. The analysis of both international documents and Polish laws has been provided with the description of the evolution of the approach to the problem. The subsequent part of the paper concerns the concept of wrongful birth itself and its genesis, creation as well as the associated terminology. It focuses on the detailed analysis of the law breaking reasons on the basis of the main Polish laws. The final chapter has been devoted the very well known Case Study of Mrs. Alice Tysiąc. It focuses primarily on the procedural paths in Poland and before the European Court of Human Rights with the special attention to the situation in Poland after the case closure. The main objective of the study is to answer the question whether Mrs. Alice Tysiąc case constitutes the wrongful birth claim due to the growing number of such claims in Europe. Therefore, the case may influence the situation in Poland as a member of European Union, potentially such cases may become more frequent among parents of unplanned children. The paper constitutes also an attempt to consider the possible future solutions potentially accepted by all the parties concerned. The final conclusion regarding the described case has been formulated showing that Poland does not guarantee the adequate procedures for pregnant women. This law is of legally accessible abortion was clearly violated in the case of Mrs. Tysiąc, however it was not the cause for the ECHR trial. Therefore, the (anti)abortion policy in Poland constantly is very important and unsolved problem.

W niniejszej pracy podjęta została problematyka związana z kwestią dopuszczalności legalnego przeprowadzania zabiegów aborcji oraz potencjalnych konsekwencji związanych z łamaniem aktualnie obowiązującego prawa oraz przybliżono przykłady orzecznictwa sądowego w tym zakresie. W pierwszej części skupiono się na pojęciu aborcji - jego genezie i istotnych elementach definicji, a także przedstawiono różne rozwiązania podejścia do tematyki aborcyjnej na świecie, próbując równocześnie odpowiedzieć na pytanie dlaczego aktualnie obowiązujące przepisy (międzynarodowe oraz polskie) mają taką, a nie inną formę? Pierwsza część zawiera również analizę zarówno międzynarodowych dokumentów, jak i polskich aktów prawnych, które starają się określić granice dopuszczalności przeprowadzania zabiegów aborcji w sposób legalny. Pokazany został także sposób, w jaki ewoluowało podejście do tematyki aborcyjnej – tak w polskim prawie, jak i w społeczeństwie. W dalszej części pracy znalazł się opis tytułowego pojęcia wrongful birth oraz geneza jego powstania i związana z nim terminologia. Skupiono się w niej również na szczegółowej analizie powodów, dla których łamany jest podstawowy akt regulujący w Polsce kwestie związane z przerywaniem ciąży, czyli ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności zabiegów przerywania ciąży z 1993 roku. Studium przypadku sprawy pani Alicji Tysiąc stanowi trzecią i zarazem ostatnią część pracy. Skoncentrowano się w niej przede wszystkim na drodze sądowej, którą przebyła pani Tysiąc w kraju, przed wniesieniem skargi przeciwko Polsce do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz na samym wyroku Trybunału, który zapadł w 2007 roku. Zwrócono także uwagę na sytuację w kraju po jego ogłoszeniu – przytoczono opinie specjalistów oraz zastanawiano się nad jego wykonaniem przez państwo polskie. Głównym celem pracy jest natomiast znalezienie odpowiedzi na pytanie, czy sprawa pani Alicji Tysiąc wpisuje się w powództwa wrongful birth i czy nosi charakterystyczne dla nich cechy. Pytanie powstało ze względu na coraz szerszą ekspansję powództw tego typu w Europie. Z tego też względu spodziewać się można, że w Polsce – członku Unii Europejskiej, z czasem coraz częstsze będą sprawy związane z roszczeniami rodziców dzieci nieplanowanych wobec lekarzy. Ważnym jest także rozważenie alternatywnych rozwiązań sytuacji, pozostających w ścisłym związku ze sprawą – zarówno ze strony lekarzy, polskiego systemu prawnego oraz ochrony zdrowia, a także samej pani Tysiąc, ponieważ cała sprawa może stanowić podstawę dla przyszłych rozwiązań zarówno legislacyjnych, jak i orzeczniczych. Po przeanalizowaniu dostępnych źródeł związanych z tematyką aborcji, nasuwa się konkluzja, że Polska nie gwarantuje kobietom procedur stanowiących instrumentarium dla dochodzenia słusznych i zagwarantowanych im praw. Prawem tym jest oczywiście prawo do legalnego – w określonych okolicznościach – zabiegu przerwania ciąży, które to prawo samo w sobie nie było istotą postępowania przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka, choć ewidentnie zostało pogwałcone w przypadku pani Tysiąc. Z tego też względu polityka (anty)aborcyjna jest wciąż w Polsce bardzo ważnym, nierozwiązanym dotąd problemem, gdyż polski rząd dość opieszale przeprowadza implementację zapadłego w Strasburgu wyroku.W celu znalezienia odpowiedzi na postanowione na początku pytania skorzystano ze zbiorów Biblioteki Medycznej Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum oraz Biblioteki Instytutu Zdrowia Publicznego. W wyszukiwaniu odpowiednich pozycji, pomocnym okazał się być Komputerowy Katalog Zbiorów Bibliotek Uniwersytetu Jagiellońskiego. Dodatkowo wykorzystano informacje udostępnione na oficjalnych stronach internetowych wielu instytucji polskich oraz zagranicznych, takich jak: Organizacja Narodów Zjednoczonych, Rada Europy, Europejski Trybunał Praw Człowieka, Sejm Rzeczpospolitej Polskiej, Ministerstwo Zdrowia, Federacja na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, Centr