Kurdish cinema in Turkey

We wstępie nakreślam kontekst powstawania kina kurdyjskiego – kwestie kultury, polityki i oficjalnej ideologii Turcji wobec mniejszości narodowych. Przyjmuję, że termin kina kurdyjskiego w Turcji obejmuje kinematografię południowo-wschodniej Anatolii, twórczość reżyserów narodowości kurdyjskiej tworzących na terenie Turcji (lub też przebywających na emigracji), filmy w kurdyjskiej wersji językowej oraz te, poruszające tematykę mniejszości Kurdyjskiej w Turcji. Opis zjawiska rozpoczynam od przedstawienia życiorysu, twórczości filmowej i legendy Yılmaza Güneya, którego wskazuje się jako prekursora kina kurdyjskiego. Następnie przeprowadzam szczegółową analizę filmu "Podróż ku Słońcu" Yeşim Ustaoğlu jako dzieła tureckiej reżyserki, będącego znaczącym głosem w sprawie tak zwanej kwestii kurdyjskiej w Turcji, wpisującym się w szerszy dyskurs zarówno polityczny, jak i artystyczny. Poruszam kwestie tożsamości narodowej oraz cenzury w filmach. W kolejnym rozdziale przyglądam się twórczości reżyserów pochodzenia kurdyjskiego tworzących w diasporze. Do grupy tej włączam m. in. Nizamettina Ariça, Miraza Bezara i Ümita Elçi. W kolejnej części pracy skupiam się na twórczości dokumentalnej młodych kurdyjskich filmowców. Piszę o dziełach Özgüra Dogana, Orhana Eskiköy'a i filmowców skupionych przy instytucji Mezopotamya Sinema Kolektifi. Zwracam uwagę na bliskość ich kina z aktualnymi wydarzeniami na arenie politycznej, poszukiwania formalne i powracające pytanie o tożsamość i pamięć zbiorową.

In introduction I describe a context of formation of the Kurdish cinema - culture, politics and official ideology in Turkey towards national minorities. I assume that we can use an expression 'Kurdish cinema in Turkey' to describe a cinematography of South-Eastern Anatolia, films by directors of Kurdish origin working in Turkey or in diaspora, films in Kurdish language and films about Kurdish minority in Turkey. I begin my analysis with an introduction to biography, legend and films by Yılmaz Güney who is stated to be the one who started formation of the Kurdish cinema. Next I analyze "Journey to the Sun" by Yeşim Ustaoğlu as a film of a Turkish director which is an important work within the broad both political and artistic discourse of so-called Kurdish case. Particularly I describe the national identity issue and problems with a censorship in the Turkish cinema. In the next chapter, I focus on diasporic cinema by Kurdish directors, among others I place there Nizamettin Ariç, Miraz Bezar and Ümit Elçi. The last part is about the films by Özgür Dogan, Orhan Eskiköy and artists from Mezopotamya Sinema Kolektifi. I describe mostly the relevance between Kurdish cinema and current political events, searching of particular film language and the returning question of identity and collective memory.