W latach 1361-1364 w Europie Środkowej miał miejsce dość poważny konflikt między władcą Czech i cesarzem, Karolem IV Luksemburskim a królem Węgier, Ludwikiem Andegaweńskim. Piętnastowieczna kronika Jana Długosza za przyczynę tego sporu podaje fakt słownego znieważenia przez cesarza matki Ludwika, Elżbiety Łokietkówny. Rozgniewany Karol miał wówczas powiedzieć, że węgierska królowa jest bezwstydna. Z tego powodu w polskiej literaturze omawiane wydarzenia określa się czasem mianem „wojny o cześć kobiety”, taki też tytuł nosi pierwsza rozprawa historyczna na ten temat autorstwa Karola Szajnochy.Na początku 1362 r. Ludwik zawarł wymierzony przeciwko cesarzowi sojusz z księciem Rudolfem IV Habsburgiem i jego braćmi. W połowie lata wojska obu stron zgromadziły się na pograniczu węgiersko-morawskim, jednak wysłane przez cesarza poselstwo doprowadziło do zawarcia zawieszenia broni, nim doszło do militarnej konfrontacji. Dalsze działania zbrojne wstrzymało nadejście zimy. Na początku 1363 r. nowo wybrany papież Urban V wysłał do zwaśnionych monarchów biskupa Piotra z Woltery, którego misja miała na celu doprowadzenie do zakończenia konfliktu. W tym samym czasie zmarł władający w Tyrolu książę Meinhard III. Ponieważ Rudolfowi Habsburgowi bardzo zależało na przejęciu tej krainy, nie dążył już tak zdecydowanie do wojny z Karolem. Napięcie między przeciwnikami zelżało, zatem w maju zdecydowali się oni na nowy rozejm, jednocześnie powołując do rozsądzenia sprawy dwóch arbitrów: króla polskiego Kazimierza Wielkiego oraz księcia świdnickiego Bolka II. Orzeczenie arbitrażowe zostało wydane w grudniu, na jego podstawie w lutym 1364 r. podpisano traktat pokojowy w Brnie. Definitywne zakończenie sporu odbyło się jednak dopiero na wrześniowym kongresie krakowskim, zorganizowanym przez Kazimierza, gdzie Ludwik ratyfikował powyższy układ.Badającym zagadnienie historykom wydawało się mało prawdopodobne, by słowna obraza mogła spowodować wojnę tak wybitnych, biegłych w polityce władców. Analizując zagadnienie, wykazano, że w rzeczywistości decydujące znaczenie miały problemy polityczne, przede wszystkim zaś ekspansywne i antycesarskie intrygi Rudolfa IV oraz podejmowane przez Elżbietę próby zmiany dotychczasowego, południowego kierunku polityki węgierskiej.Niektórzy badacze kwestionowali nawet sam fakt wypowiedzenia owej zniewagi, głównie ze względu na charakter Karola IV. Wydarzenie to potwierdza jednak zdecydowanie korespondencja między Ludwikiem a cesarzem, której autentyczność udowodnił Jan Dąbrowski. Król węgierski w swoim liście zarzuca wprost adresatowi, że będąc po wpływem alkoholu, spotwarzył jego najdroższą matkę, za co grozi mu zemstą.Biorąc pod uwagę głęboką miłość synowską i przywiązanie Ludwika do Elżbiety oraz bardzo niechętny, czy wręcz wrogi stosunek tej ostatniej do Karola IV, wydaje się, że obraza jednak dość istotnie wpłynęła na wywołanie konfliktu. Nie można bowiem uznać, że sfera emocjonalna i obyczajowa nie odgrywała roli przy decyzjach podejmowanych przez władców. Choć polityczne czynniki były najważniejsze, spór luksembursko-andegaweński miał charakter polityczno-dynastyczno-osobisty i nie powinno się całkowicie minimalizować znaczenia cesarskiej obelgi.
In the years 1361-1364 in the Central Europe a serious conflict beetwen the king of Czech and the Emperor Charles IV and the king of Hungary, Louis Angevin took place. The Jan Dlugosz's chronicle from the 15th century gives as the reason for the war a verbal offence towards Louis's mother, Elizabeth daughter of Ladislaus the Short made by the Emperor. Irrirtated Charles is supposed to have accused the queen of being shameless. Because of that, in the Polish historiography the mentioned events are described as 'The war in defence of woman’s honour '. This is also a title of the first historic dissertation on the topic written by Karol Szajnocha.In the beggining of 1362 Louis concluded a treaty with Rudolf IV Habsburg and his brothers against the Emperor. In the middle of summer the troops of both sides gathered on the Hungarian-Moravian border. However, a legation sent by the Emperor leaded to the ceasefire before the military confrontation. Further actions were stopped because of the begining of winter. In the begining of 1363 newly chosen Pope Urban V delegated to the conflicted monarchs bishop Peter of Volterra, whose mission was to end the conflict. At the same time duke Meinhard III of Tirol died. As Rudolf was highly interested in controlling this realm, he was not so much into the war against Charles. As the tension between the opponents weakened, in May they decided to sign a new armistice, mutually asking two arbiters – Polish king Casimir III the Great and the duke of Swidnica Bolko II – to solve the case. The decision was announced in December. On its basis the peace treaty was signed in Brno in February 1364. The conflict was definitely ended no sooner than on the congress in Cracow organized by Casimir in September, when Louis ratified the treaty.However, the historians studying this case found hardly probable that a verbal offence could have caused a war among the monarchs so excellent and proficient in politics. It was shown that in reality political problems were the main reasons, especially the expansive intrigues of Rudolf IV and Elizabeth's trials to change the traditional south-directed Hungarian politics.Some of the researchers questioned even the fact of expressing the offence, mainly taking into account Charles's character. However, the event is confirmed by the correspondence between Louis and the Emperor, which authenticity was prooved by Jan Dąbrowski. The Hungarian king, in his letter, accuses the addressee of having offended his dearest mother while being intoxicated, what became the reason of a supposed revenge.Taking into account the deep son's love and his devotion to Elizabeth and the unwilling and even hostile attitude of the later towards Charles IV, it seems probable that the offence has strongly influenced the beggining of the conflict. It cannot be assumed, though, that the emotional and habitual sphere did not play a part in the monarchs' decisions. Although the political reasons were of the biggest importance, the conflict beetween the Luxembourgs and the Angevins was of political-dynastical-personal character and the meaning of the Emperor's offence should not be diminished.
