National Identity of Contemporary Russians.

Społeczeństwo rosyjskie, tak jak inne społeczeństwa słowiańskie wyzwolone spod komunizmu ciągle jeszcze nie może odnaleźć się w nowej rzeczywistości. Nieprzystosowanie kulturowe bardzo różne w poszczególnych krajach postkomunistycznej Europy przejawia się w wielu dziedzinach, głównie zaś w tym, co dotyczy pojmowania tożsamości narodowej. Punktem wyjścia do zrozumienia dzisiejszego pojmowania tożsamości narodowej jest historia – a dokładnie cały proces kształtowania się zbiorowej świadomości historycznej. Zupełnie niesłusznie zakłada się, iż samoidentyfikację Rosjan oraz poczucie własnej kulturowej przynależności rosyjskiego narodu mona uznać za oczywiste i ukształtowane, podczas gdy kwestie te nadal poddawane są w wątpliwość.Czym jest, bowiem rosyjska tożsamość? Niestety, trudno jest wyróżnić jednoznaczne kryterium oceny tego, co współcześnie stanowi o rosyjskości. Ważne jest, bowiem jednakowo kryterium etniczne, jak i kryterium państwowe, wskazujące na obywatelską przynależność mieszkańców Rosji.Głównym zadaniem niniejszej pracy jest odpowiedź na pytanie, w jaki sposób uwarunkowania historyczno-kulturowe determinują poszukiwania przez współczesnych Rosjan ich tożsamości narodowej. Ramy czasowe obejmują lata 90. XX w. i pierwsze lata XXI w., jednakże do analizy specyfiki tożsamości narodowej współczesnych Rosjan zastosowano metodę historyczną dla całego okresu istnienia państwa rosyjskiego, czyli od X wieku. Analiza problematyki prezentowanej pracy skłania do postawienia następujących tez, stanowiących jednocześnie jej podstawowe założenia badawcze. Po pierwsze, Rosja stanowi odrębną eurazjatycką kulturę, której specyfika polega na tym, że nie stanowi ona prostej sumy elementów kultury zachodniej (łacińskiej) i wschodniochrześcijańskiej (bizantyńskiej), ale jest rodzajem nowej jakości ukształtowanej na ich podłożu. Istnieje specyficzny dualizm rosyjskiej tożsamości, poprzez co Rosja jest jednocześnie „Europą w Azji”, jak i „Azją w Europie”.Po drugie, istnieje ścisła zależność między kulturą Rosji i tożsamością jej obywateli. Czynniki kulturowy, historyczny i religijny determinują preferencje społeczeństwa dotyczące wszystkich sfer życiowej aktywności. Po trzecie, społeczeństwo rosyjskie przechodzi głęboki kryzys tożsamości, który jest wynikiem dynamicznych zmian związanych z rozpadem ZSRR. Rolą niniejszej pracy jest udzielenie odpowiedzi na pytanie o specyfikę tożsamości narodowej współczesnych Rosjan. Odpowiedziom na to pytanie służyć ma proces badawczy realizowany w kolejnych rozdziałach pracy. Rozdział pierwszy stanowi wprowadzenie do badanych zagadnień. Służy temu podmiotowe ujęcie pojęcia tożsamości narodowej – jako poczucia własnej odrębności, inności czy wyjątkowości. Rozdział drugi Jest to próba sprecyzowania, co stanowi o odmienność Rosji oraz odpowiedzi na pytanie, dlaczego historyczny rozwój Rosji przebiegał w określony sposób, dlaczego Rosja będąc częścią Europy w sensie geograficznym w sferze kultury, porządku prawnego oraz ustroju obrała zupełnie inną drogę rozwoju. Rozdział trzeci obejmuje analizę dziedzictwa mocarstwowego i imperialnego współczesnej Rosji, wpływ religii, wpływ uwarunkowań geograficznych na kształtowanie się nowej tożsamości Rosjan. Rozdział czwarty obejmuje, charakterystykę koncepcji dotyczących obecności komunizmu w dziejach Rosji w rosyjskim życiu kulturalnym, oraz tematykę kryzysu postimperialnego, jaki dotknął Rosjan po 1991 r., Ponadto w rozdziale zanalizowano strukturę etniczną nowego państwa, podjęto zagadnienie nacjonalizmu oraz etnofobii.

The ongoing construction of the Russian national identity lasts since Russia has received the independence in the year 1991. The process of shaping a coherent identity is conducted on the level of the national discourse, where different opinions and ideas about the Russian national thought are exchanged. Nowadays, Russians define their identity in opposit to West and the Western. n the same time, Russians are looking for some similar points in their own culture and in the cultures of the West Europe. Very strong in Russia is a feeling of being between East and West. That seems to be one of the most stressed factors for specifying the Russians identity. In addition to cultural and historical grounds, quite important to understand the phenomenon of the Russian identity is the crisis of the soviet identity in the whole post – soviet space. As per its diversity and multicultural background as well as per deep modifications – especially in the last centry – the Russian identity is unique and absolutely different from West– and Central– European identities. The cultural aspect of the Russian identity appears to be still not enough coherent and stable. The process of building one identity – common for all Russian citizens – is still in progress.