Praca „Specyfika systemu edukacji w Japonii i jej implikacje społeczne” przedstawia modernizację japońskiego systemu nauczania na przestrzeni wieków oraz dzisiejszą rzeczywistość szkolną. Ma to celu przedstawienie najbardziej charakterystycznych cech edukacji w tym kraju, ich wpływu na rozwój dzieci oraz profitów i problemów, jakie wiążą się z taką specyfiką nauczania.W pierwszym rozdziale opisuję rozwój systemu edukacji, jaki nastąpił od okresu Edo aż do współczesnych lat 80. Taki zakres czasowy pozwala na dogłębne przeanalizowanie zachodzących zmian oraz ich podłoża i skutków. Choć cały ten okres obfitował w znaczące zmiany, można jednak wyodrębnić dwa najważniejsze okresy w historii edukacji w Japonii. Pierwszym takim momentem okazuje się okres Meiji. W tym czasie nauczanie rozwinęło się najbardziej, gdyż stworzono funkcjonujący i odgórnie zarządzany system, co dało solidne podstawy dla rozwoju kraju w kolejnych latach. Równie ważnym okresem był ostatni opisywany przeze mnie etap przemian, czyli współczesność (lata 1960 – 1990). Był to moment, w którym bardzo dużą wagę przyłożono do rozwinięcia kierunków ścisłych, głównie na uczelniach wyższych, a także zmodernizowania zaplecza technicznego wszystkich szkół, m. in. w komputery w latach 80. Ciągłe unowocześnianie edukacji może być uznane za jedną z przyczyn rozwinięcia się gospodarki Japonii na jedną z najlepiej prosperujących na świecie, ponieważ przygotowywało to kolejne pokolenia do niezwykle efektywnej pracy w najważniejszych gałęziach przemysłu.Drugi rozdział pracy poświęcony jest dzisiejszemu funkcjonowaniu systemu edukacji w Japonii. Przedstawiam tam sposób w jaki jest on zarządzany oraz opisuję poszczególne etapy nauczania. Skupiam się przy tym, na przedstawieniu najbardziej charakterystycznych cech szkolnictwa. Poświęcone zostało wiele uwagi dyscyplinie, jaka panuje w placówkach. Jest ona wprowadzana od najmłodszych lat, ponieważ uważa się, iż stanowi ona podstawę motywowania uczniów do nauki i nie poświęcania wiele czasu na zbędne rozrywki. Ma także na celu zapobiec ewentualnym problemom wychowawczym z młodzieżą oraz wpoić posłuszeństwo ustalonym regułą. Specyfiką edukacji japońskiej jest również całkowite ukierunkowanie nauczania na system egzaminów. Aby dostać się do szkoły średniej i na uczelnię wyższą (a także do wielu prywatnych szkół podstawowych i gimnazjów), należy zdać bardzo wymagające egzaminy wstępne. W związku z tym, nauczyciele sposób przekazywania wiedzy podporządkowali formie testowej, nie wymagającej jednak kreatywności lub umiejętności samodzielnego, logicznego myślenia, a raczej zapamiętania jak największej ilości informacji. Opisane zostało ponadto wiele innych aspektów składających się na specyfikę nauczania w Japonii, takich jak system zatwierdzania podręczników przez Ministerstwo Edukacji, zakres obowiązków nauczycieli, koła zainteresowań czy obowiązkowe mundurki szkolne, będące jedną z najbardziej charakterystycznych i rozpoznawalnych cech japońskiej edukacji.Ostatni rozdział przedstawia problemy wychowawcze z młodzieżą w Japonii. Pomimo narzuconej, ścisłej dyscypliny, nastolatkowie często się buntują. Sprzeciw wobec zasad przejawia się na wiele sposobów, jedne mniej wpływają na zdrowie oraz przyszłość dzieci, inne bardziej. Najbardziej dogłębnie opisałam problem prześladowań w szkołach – ijime. Związane jest to z faktem, iż jest to bardzo złożone zagadnienie, które łączy się z innymi problemami, jakie mają miejsce w japońskich placówkach, tj. przemocą, ucieczkami z lekcji oraz samobójstwami wśród dzieci.
This paper, on the topic “Specificity of Education System in Japan and its social implication”, presents modernization of Japanese teaching system through centuries and nowadays reality at schools. The purpose of the work is showing the most characteristic aspects of education in this country, how they influence on children and profits and problems, which are connected to such a specification of teaching.In the first chapter I describe a development of educational system, which took part since Edo period until late 80s in XX century. By concentrating on this period of time in history, it is possible to deeply analyse changes and their backgrounds and results. Even thought reformation took part by all that time, two phases can be recognise as the most important for education in Japan. The first one is Meiji period. This is the moment when for the first time in Japanese history an administrated by government system was created, what gave a solid background for further development of the country. Another equally important time was the last described period – since the end of American occupation until late 80s. The Ministry of Education concentrated their work on improving technical courses, especially at universities, and technological equipment in other schools, for example by buying computers in 80s. This permanent modernization of education may be consider as one of the purposes why Japan became one of the best prospering economy in the world because it had been preparing next generations to hard and effective work in most important brunch of production.The second chapter of this work contents nowadays work of educational system in Japan. I presents there its administration and describe types of school concentrating on the most characteristic aspects of teaching. I pay a lot of attention to rigor discipline, which take place in schools. It starts in earliest years because it is believe to be the main way to motivate children to learn and not to waste much time on dispensable entertainments. What is more, it supposed to prevent some behaviour problems with pupils and teach them the obedience and respect for rules. Another very specific element is education based on exams. To be accepted to any high school and university (as well as to privet elementary and middle schools) it is required to pass very difficult entrance exams. In this connection, teachers concentrate on preparing as much tests during the school year as it is possible. However those tests don’t required creativity or analytic thinking, but rather remembering a huge amount of information. I also describe a lot of other specifications, like a system of approving textbooks by Ministry of Education, teachers duties or obligatory school uniforms, which are one of the most characteristic and recognisable elements of Japanese education.The last chapter deals with behaviour problems with teenagers in Japan. In spite of rigor discipline, pupils often rebels. This disagreement about rules is manifest in many ways. Some of them don’t influence on children’s health and future a lot (for example make-up or hair dyeing), other do (for example smoking, doing drugs or law breaking). The problem which I examined the most deeply is bullying in schools – ijime. This is the most complicate aspect, which is connect with other problems, like violence, truancy or children’s suicides.
