Mirtala jako powieść historyczna Elizy Orzeszkowej.

The following thesis contains three chapters. In the first chapter the key questions regarding the genesis, development and origin of historical novels in Poland were discussed. The differences between genres of historical novels were described. Also, there is a short note about Polish positivist writers who wrote historical novels.The whole second chapter is devoted to Jewish themes and the issues with dealt with in the works of Eliza Orzeszkowa. There is also a short historical outline of Jewish settlements on the Polish land. Besides, in this chapter were also discussed the novellas and short stories from the collection From the same spring, in which the Jewish theme is exploited.In the third, last chapter historical novel Mirtala is discussed. The novel’s origins, its time, place and the plot are presented. In the next part of the thesis the characteristics of the novel as well as the elements of the world presented by the author, main plots and protagonists are described. Towards the end of the chapter we can find information referring to the issues Eliza Orzeszkowa deals with in her novel Mirtala.The target idea of the novel was to express disapproval for anti-Semitic movements during which Jews were attacked. The author, indignant about the fact, decided to steer her work towards Jewish themes. The novel Mirtala presents the mechanisms controlling the authorities’ actions, human weaknesses, as well as both the negative and positive character features of the protagonists involved in novel’s plot. Through her novel Mirtala Eliza Orzeszkowa referred similar problems found in the Polish society of her times.

Niniejsza praca podzielona jest na trzy rozdziały. W rozdziale pierwszym omówione zostały główne zagadnienia dotyczące genezy, rozwoju i powstania powieści historycznych w Polsce. Opisane zostały różnice pomiędzy poszczególnymi gatunkami powieści historycznych. Znajduje się tam także krótka nota o polskich pisarzach pozytywistycznych, piszących powieści historyczne.Drugi rozdział w całości poświęcony jest tematyce żydowskiej i problematyce, jaka pojawia się w twórczości Elizy Orzeszkowej. Znajdziemy tutaj także krótki zarys historyczny, dotyczący osadnictwa żydowskiego na ziemiach polskich. Ponadto w rozdziale tym omówione zostały nowele i opowiadania zawarte w zbiorze Z jednego strumienia, odnoszące się do problematyki żydowskiej.W trzecim a zarazem ostatnim rozdziale omówiona została powieść historyczna Mirtala. Znajduje się tu geneza powstania utworu oraz czas, miejsce i akcja powieści. W dalszej części pracy, opisana jest charakterystyka utworu, a także składniki świata przedstawionego oraz główne wątki i opis postaci. W końcowej części tego rozdziału znaleźć możemy informacje dotyczące problematyki, jaką poruszyła Eliza Orzeszkowa w swym utworze pt. Mirtala. Powieść ta miała na celu wyrażenie protestu przeciw ruchom antysemickim, podczas których dokonano ataku na Żydów. Autorka będąc oburzona tym faktem, w swej twórczości postanowiła nakierować utwór ten w stronę tematyki żydowskiej. Powieść Mirtala ukazuje nam mechanizm działania władzy, ludzkie słabości, a także negatywne i pozytywne cechy charakteru postaci, wokół których obraca się fabuła powieści. Eliza Orzeszkowa posłużyła się Mirtalą, by poprzez powieść odnieść się do podobnych problemów społeczeństwa polskiego w jej czasach.