Modernizacja społeczna a sytuacja kobiet w Sudanie.

Przez długi czas kobiety Trzeciego Świata były postrzegane jako ofiary kultur i tradycji w jakich żyją, a nie jako osoby panujące nad własnym przeznaczeniem. W feministycznym dyskursie ignorowano kobiece ruchy społeczne w krajach najbiedniejszych, z góry zakładając, że kobiety Trzeciego Świata są uległe mężczyznom, skupione na swojej tradycyjnej roli żon i matek, a dodatkowo biedne i bardzo słabo wykształcone. Doprowadziło to do postrzegania ich jedynie jako ofiar wymagających pomocy od zewnętrznych organizacji, a nie jako potencjalnych lub aktywnych działaczek społecznych. Niniejsza praca ma na celu ukazanie interakcji pomiędzy przemianami społecznymi, ekonomicznymi i politycznymi w Sudanie a społeczną aktywnością tamtejszych kobiet. Autorka prześledziła zjawiska emancypacji kobiet, zaczynając od dostępu do edukacji, poprzez aktywność zawodową i polityczną, po obecność kobiet w sudańskich mediach, w oparciu o historię społecznej modernizacji Sudanu ze szczególnym uwzględnieniem ostatnich dwudziestu lat. Praca zawiera analizę źródeł kobiecych inicjatyw, w celu ocenienia na ile są one inspirowane zewnętrznie, przez globalne agendy, zagraniczne organizacje i indywidualnych działaczy, a na ile przez lokalnych liderów, jako tzw. grass roots. Znacząca część poświęcona jest kobietom - liderkom społecznym Sudanu. Analiza kobiecych ruchów społecznych wykazała, że głównymi osiami ich zainteresowań i obszarów działalności są aspekty emancypacji jak prawa kobiet w życiu społecznych i publicznym, ich aktywność polityczna oraz działania na rzecz poprawienia ogólnospołecznych warunków życia: kwestie socjalne, rozwój nowoczesnych technik rolniczych czy małej przedsiębiorczości. Szczególnie interesujące z punktu widzenia badacza kultury jest zaangażowanie kobiet w ruchy zajmujące się zmianą lokalnych zwyczajów opresyjnych wobec kobiet. Najlepszym przykładem przytoczonym w pracy jest problemem wyrzezania żeńskich genitaliów. Przeciwstawiające się mu kobiety i organizacje stanowią doskonały wyznacznik zmiany społecznej. Na uwagę zasługują też organizacje kobiece o charakterze religijnym, których rozwój możemy zaobserwować szczególnie w ciągu ostatnich 20 lat. Otwarcie szkół koranicznych i bractw muzułmańskich na kobiety, oraz powstawanie specjalnie dedykowanych im stowarzyszeń, jest jednym z charakterystycznych objawów zainteresowania rządu fundamentalnego kobietą i jej światem. Doprowadziło to do wykształcenia wyjątkowej relacji, pomiędzy kobietami a obecnymi władzami Sudanu. Ostatnia część dyskusji wykazała dużą aktywność polityczną kobiet i ich zaangażowanie w proces pokojowy oraz odbudowę państwa po wojnie. U podstaw wszelkich ruchów oddolnych leżą specyficzne uwarunkowania historyczne, kulturowe i społeczne danego regionu. Analiza kobiecych inicjatyw w Sudanie wykazała, że ich uważna obserwacja i analiza może dostarczyć nam cennych informacji na temat dynamicznych przemian zachodzących w badanym społeczeństwie. Dowiodła też, że ruchy oddolne jako pierwsze przełamują społeczne tabu i dążą do zmian w obyczajowości, zwyczajach i szkodliwych obrzędach.

For years women of the Third World were perceived as a victims of culture and traditions that they are part of , being not in full control of their life and destiny. In feminine discourse women’s movements in those countries were often ignored. It was assumed that women of the Third World were dominated by men, focused on her traditional role of wife and mother, additionally having poor economic and educational status. As a result they were perceived only as a victims in the need of help from foreign organizations, being neither potential nor active social activists. This paper is supposed to analyze the interactions between social, political and economic changes in Sudan and social activism of Sudanese women. It treats about different paths of emancipation, considering topics such as access to education, job and political activity or presence of women in Sudanese media on the background of social modernization in the period of last two decades. The work contains analysis of different reasons for those movements, focusing on both external initiatives of global agendas, foreign organizations or individual activists as well as grass roots with local leaders. The considerable part of the work is dedicated to those women – social leaders of Sudan. The analysis proved that main axis of women’s activism are emancipation, women’s rights, social issues, development of modern agricultural techniques and small business. What is particularly interesting for the culture researcher is women’s engagement in changing local customs which are oppressive to women. The best example cited in this work is the problem of female genital mutilation widespread in northern parts of Sudan. Women and NGO’s opposing this tradition are an excellent indicator of social change. There are also women’s organizations connected with religious environment which development is specially significant in last 20 years. Religious associations dedicated for women, acceptance of women members in Muslim brotherhoods and allowing them in Koranic schools are one of the characteristic symptoms of the fundamental government’s interest in women’s world. As a result, a special kind of relations evolved between the current authorities and women electorate. Last part of discussion prove high political activity of Sudanese women, their engagement in peace process and rebuilding the country after the civil war. At the basis of all women grass roots movements there is a specific historical, cultural and social background of the region. Analysis of women’s movement in Sudan shows that careful observation of those initiatives can provide us with valuable information about the dynamic changes in society. It also proved that they have the courage to brake the taboo seeking to change harmful customs and rituals.